Saturday 26 January 2013

"MARUPKI WARI"


PART-1

Ayuktadi numitki meisa thoina kande. Ayeengba nungsit ki sahumna yeibada hakchangse etek tekhat li. Thongnao hangdoktuna ayeengba nungsitki sahumdo ka sinba thungna changhal li. Thaongnao hangdok khibada uriba saktam di thoidokna anouba natte. Ayuk ki ngangran naba numit ki mangalna yeibada eshang sanglaba campus ki saktam machete, aduga fencing gi wangmada uriba achouba pukhri aduni. Numit masing kayanino eina pukhri asida yengduna leiraklibase…? Chahi kayagi mamangdagi pukhri aside leiraklamlagani. Pukhri asiga sagon naba wari kaya amasu leiramgani. Adubu ei maduga sagonaba wari machete amatasu khangde. Supnagi numit 5 ni khakta ngairi eina pukhri asibu uraklibase.

Akanba numit ki meisana chaktheklaba hakchang asi puraduna eina kasida thunglaba numit adudagi pukhri asi urakhrabani. Echok choktharaba hakchangsina kasida thunglabaga, thongnao lanna yengkhibada urui tanik taniklaba sangbannaraba eshing gi emaina chonlaba pukhri ase. Pukhri asigi eng taplaba emaisina eigi chokthaba pumbadu kharagi makheidi hanthahanbagum toukhi. Mityeng hongdana ngaihak asum mak yengduna leirui pukhrigi saktamdo.

Minin tana shwor honpham leitraba sahar gi arangba nin-khongba maraktagi khajiktang theidoklaga leriba echik chiklaba maphamsibu urubada eigi pukning gi charangnaba pumba khara gi makheidi phahankhibagum tou e. ninkhongba maraksidagi kayada chikna leiramliba maphamsina, ei ngaktaba ngamde. Marak marakta athap padagi train gi khonjel na nungsiba uchek ki khonjelgum tarak e. olang onsaonaba kalen gi meisa maraktagi maphamsigi ningthijaba saktamsinadi eibu ngaihaktangdi pothahalaboi khanli.

Nungthil gi saktamdagi pumtop top na ayuktadi pukhrisigi saktamse amuk ka henna ningthijana uhanli. Ayuk nungthil gi asaba nungsit ki echel adu yaode. Ayengba nungsitna engna tapna hakchangsida thenglei. Pukhrisigi top top pa sakktam ama hairagadi eina ahanba oina ukhiba eshing sokpi nupi machaduni. Makhut ta eshing soknaba patra ani yet oina pairaduna kayarak hanna eshing sokpa lak e. thoidokna magi saktamdo pukning huningai natte. Kuchu mubi nupi machado maphi marol tanan tananbasu natte. Adubu setliba phijoldo mangondadi pakchabagum khanli. Rashi leina ubagum tou e magi saktamdo.

“chinisibu kayam happu haibano?” thaonao mayada famladuna pukhrigi maikeida yenglingeidani Prasantana hairakpado.

“eidi chini yambinu. Athumbasi kaya yadre.” Eina mangonda onsinduna hai.

Mahak cha longadabagi sem saduna leiribadu eina yenglui. Mhakti asouba eshingduda pukning changna cha sem sagadabagi hotnari.

“nang gi hounabi wari amagi machak thiriba oirinine thongnaoda pukning changna yenglibado.” Prasanta na hairak e.

Ei magi wadu yaningdaduna hairui, “kadaidagi warino thok kadaba, sakhrabasida wakhal ka amata khanba ngamdre. Onthokna sakhre. Leiba ngamba mapham natte. Nang di mafamsida asuk kuina leiba ngamlibase karamnano eidi ngaklibani.”

“sanaleibak Manipur, chingna koina pansaba chingmina koina pangakpa, ema nang gi nasaigonda chaojaba, ema nang gi natambakta leijaba, kayada laibak fariba. Adubu punsigi chakrina takhairaklabada chenba tabani hingnaba, nongmadi sana leibak nang gi nasaikonda hanlakhigani soidana. Eyum lamdam nungsibi eina nangbu karam kaogani.” Prasantana hairak e.

“seireng oina tourabra nangsu.” Eina nokna nokna magi paokhum pirui.

“sibu einaro, sana leibak tagi henba atei keidabu leiridage? Meetei kavi kanana sana leibakpu seithadaba yaobage. Loktak ki fajaba ubada kanana seithadaba ngambage? Karamna kaogani sagonnariba puwarigi wari singbul. Khamba thoibi gi nungsi wari prithibida atangbani. Thamangkhong gi eyaida sak khiba nungsi wasakto chingoo thangjing manasu ubiduna sabi sanou anibu nungsi panthung youhanbikhi…”

“ah! Meetei kavi chaoba na kayada chumna hairamliba, lairabi erolni khangdabana haibani, meetei kavi lakhini. Bhramhaputra torbansida meetei kavi ama kanasu khangdana lot tuna leiramlidana.”

“nangna wari ebadudagi eina henna eba ngamlibani, ngasi ayuk asida nangna kari wari sagatlaba hayudana tasi. Nang gi eshing sokpi asina main protagonist oina nangna wari ama sagatpa ngamgadra?” mahakna cha semna semna eingonda hektamak appannana hairak e. ei magi paokhum pirudana thongnaoda metyeng thamlak e. laptakna uriba pukhri aduda kuchu mubi meeram macha nupi machadu makhut ta patra yanladuna eshing sokpa lakpadu urui. Eina magi paokhum oina hairui,

“eidi maphamsida meenouni, nupi machasigi maramda karisu khangde. Karamna magi maramda wari ama sagatuna eba ngamgani. Supnagi numit marinikhakta oirini eina nupise uriba. Maming khangde, leifam khangde, chahi khangde. Karamnano eina wari egadouriba?”

Samba loiraba chadu ama eingonda piraga enakta changsinlaktuna Prasantana hairak e, “wari haibasidi bhabna sagatpane, magi maramda nahakna sagatlaga wari ama hekta liyune , ei tage. Magi maramda khangdrabasu nangna magi maramda eibu nungaihanba ngamba wari ama lirabadi madu afaba wari ama hekta oiba yai.”

Prasanta gi echam chamba singnabadu ei echang thouna singnaba ngamdrabasu, karino amadi sagatlaga magi paokhum pige khanli. Adubu pukningsida karisu leite. Karino eina nupidugi maramda sagatkadouribasibo? Ayukta 4/5 raktagi tadana mahak pukhrisida eshing sokpa lak e. chahi kayamuk suridano khangde? Enkhatlaklibi nupimacha amani mahak. Enkhatlaklibi magi maramda eina yamna romantic oiba wari ama sagatlaga liruba matamda, maduna mahakpu penhanba ngamgadra? Natraga yamna tragic oiba wari ama liraga pakchagadra, ei haifam khangde.

“sene chado amta thaklaga hairak u ne. nang magi maramda eingonda wari ama tahangadouribra?” mahakna nokna nokna eibu yengna hairakpani. Ei Prasantagi magun chap chana khang e. mahak warida thoidokna thawai yaojaba meesakni. Prithibi gi afaoba warising ga sak khangnarabani. Eina echam chamna wari ama hek lisinlurabasu mahak na hekta hairak kani, ‘madudi thainagi manlaba warini, tamanduna taningdre?’ natraga hairakpasu yai, ‘anouba wari amtasu tahanlu keidoubage?’

Magi sigumba singnabasina eibu hek hek ngaohanli. Ngasidi ayuk ngantasida eibu chap chana changyeng ama tourabadouna toure. Eina magi singnabasi chap chaba paokhum ama piba ngamdragadi mana eibu kari oina khangadouriba?

PART-2

Mahakna makha tarak e, “khanduna yengu, nupi machasi lairaba nupa amagi macha oiraba, hingnabagi lanfamda choktharaba meesak ama oirabadi nang magi maramda inkhatlakpa gi nungsi nungon gi wari ama sagatpa ngamgadra? Magi manglan gi rajkumar aduna nupimachasidagi henna enak khunba achou asang gi imung oirabadi nang climax tu kadaida thamgani?”

Magi singnaba asi louduna eina paokhum amakhaktamak pidrabadi mana eibu karini khankhigani. Eisu magi paokhum pinaba sem saba hot nei.

“nupisina main character oiba nungsi wari ama haibasi fajagani ningde,” eina hai.

Mana engak ngakna hairak e, “karigi, karigino oiroidouribo?”

“nupi asi masak fajaramgani ningde, magi kuchu asi pande. Nungsi nungonda faoraba warising gi main character du mayamdagi top top pa sak chu henba thoidok hendokpa oinei. Majaibema Thoibi gi saktam du kanaga changdamnagani, Hellen, Juliet makhoina loinamak khwaidagi changkhonbi nupi ngakta oikhiba natra?”

Mahakna ngakna makha tarak e, “makhoiduna achou asang gi, nungai yaifaba awangba thak ki meeoising gi warini. Adubu nungsi nungon haibasidi inkhatlakpa meeoi khudingmakta pokpa pukning gi ehul ngaktani. Nupi macha asisu inkhatlakliba punsigi anouba mayol chonglakliba, magi su karigi nungsiba khangba thamoi ama leiramloidage? Echam chamna magi wari ama, meecham gi wari ama nangna eba ngamloidra?”

“adubu eidi mahak ki nungsinaba leiramgani ningde.”

Prasantana noklaga khumlak e, “ei nangonda magi nungsinaba leibra hangba natte. Supnagi magi maramda, mahakna main character oihanlalga nungsi nungongi oiba nungairaba wari ama eingonda tahanlu haibani. Wari haibasidi mafam khuding, meeoi khuding gi loina lei haibadaine. Nupisigisu wari amadi soidana leiramfam thoktra?” ekhang khanghoudana mahakna thongnaoda makhut thinladuna hairak e, “tu tu yengu, nang gi wari gi machak leitabado…, nupisigi sagoltongba rajkumar.”

Eisu magi waduda thongnaoda mityeng thamlui. Nahankheiga mannadaba maong amani. Karomdagino lakliba nupamachado? Thoidokna kuchu pandraba nupamacha ama motor cycle tongladuna nupidugi manakta leiribadu urui. Nupimachadu eshing sokpa karakpa hanlakpagi lambini. Mahak hektamak chatkhigadabagi maongni. Aduga nupaduna mahakpu khambagi maongni. Chatninglabasu mahak hektamak chatpa ngamdaduna leiri. Makhoi ani wari kharadi sannaramgani adubu kari wari no adudi khangde. Athappada touriba maongdukhaktani uribadi.

Prasantana noklaga hairak e, “eina haidra, nungsi nungon haisidi meepum khudingini. Masida naha ahan, awang anem leiba natte. Uredana masak thibi asigisu sagoltongba rajkumar amadi leiri.”

“wakhalna sagatpa wari khudingmak hekta oithokpadi natte. Makhoi ani nungsinaramgani haiba hekta ngambra? Nupa asina karigumba ama hanglamba oirambasu yai.” Eina magi wadu yaningdaba uttuna hai.

“nang gi anam kanbadu natte eina pambadi, eidi wari ama taba pammi. Nangi warigi technique kayadu sijinnaduna eingonda wari ama liyu. Yamna fajaba, yamna nungaiba wari ama taba pammi.” Prasantana eingonda onsinduna hairak e.

Ei ngaihak khanlaga khumj, “makhoi anigi warise oithokpa yagadaba leite. Makhoi anigi nungsinabada khurou thangadouribasi nupasigi mama mapani.”

“OH! Oh! Ayuk nganta asida kainabagi warido taba pamdre ei. Yamna nungaiba wari ama liyu hairaga. Bramhaputra torbansida satchabi nupi machasiga sagoltongba rajkumar sigagi nungsiba wari ama tahanlu keidoubage?”

“makhoi anigi warise kaynaba nattana panthung oiba yaba lambi amta leite bhai.”

“Oh! Wakhalse nangna amata enghanloidoure bhai, nungsiba wari amata tasi keidouge.” Prasantana eigi wado yaningdaba uttuna hairak e. “eidi makhoi anigi yamna nungsiba wari ama taba pammi. Tao ei makhoi anigi wari ama lige.”

Mahakna chadu thakpa loisinladuna cup tu table da thambaga khounao adu amuktang senghanlaga khonjeldu mayek senghanladuna wari liba hourak e, “eina ligadoueiba warisigi heroin se ehing sokpi nupisina oigadouribani…”

“yare houro, ei nang gi heroin du mitmangda ure. Nangna mabu loktak mapanda naitom pomjabi thoibi gum oihaninglabasu kaide. Burhmaputra torbansida mabusu thoidok hendokpi ama oina lirabasu kaide,: eina hai.

“majaibema Thoibigum, eigi heroin aside nungai yaifaba emung gi macha natte. Nangna uredana aada pukhri mapan asida leplibi nupi asini eigi wari gi heroin oigadouribase,” Prasantana hairak e.

“hoine meecham gi hanthaba thak ki emung gi macha masusing gi nungsi wari ado eisu taba pamlibani.”

“mahak lairaba cha yonba nupa amagi machanupini” Prasantana magi wari liba hourak e. eisu magi warida thawai yaosinduna tai.

“cha yonba nupadugi chagi dukandu lambi mapanda yamna pikna mee 2/3 famba yaba fal amatamak tharaga ayuk ngantadagi meihouduna famba hou e.”

Eina makha tasinli, “ayuk ngantadadi machanupina pukhridagi eshing sokpa chatli cha lonnaba, chak thongnaba amadi atei atei sijinnanaba…”

Mahakna nokladuna makha tarak e, “nangi warisina eigi warisida achouba mateng amadi oire marup. Nangna nungtigi uriba eshing sokpaduni, masina eigi warisigi houfam oigadouribani. Cha dukand gi warise nang gi warisidagi hougadouribani.”

Eina fagi oina makha tasinli, “nang gi wari gi houfam khangle. Aduda hero oigadouriba nupadugi warisida kadaidagi pusinlakadouribano, lirodana tarasi.”

Prasantana magi wari makha tarak e, “University gi hostel taba lambi mapandani makhoigi hotel na leribasi. Plastic amana nungsa khanba oina lambi mapanda khanthei. Madugi thangnabadana mapana cha lonba hoi e. machanupina cha thakpa lakpasing gi sem saba hotnei.”

“eikhoisu nongma hotelduda koirusi, cha thaklusi,” eina magi wari marak thatli.

“ngaihakta yetlakhinu, ei wari mapung fadri,” Prasantana makha tarak e, “nongmadi hostelda nouna leiraba MA nouna tamlabanupa amakhak ayuk walking chatluba hanlakpada hotelda cha thakpa changlak e.”

“nang gi motor cycle tongbadura?”

“amukta takho haibani, aahanba oina eshing sokpa karakpi nupimachadugi rashi leiba sakfamduda nupadu pungao ngaokhre. Kuchu murabasu nupimachado rasi leite kanana haigani. Manjunaraba fijolduna magi enkhatlakpagi fajaba pumbadi lotsinduna thamba ngamdre. Ahanba uba maktada thamoi thamoida nungsigi ethak hounakhre.”

“yam nungaiba waridi natte nang gise. Madudi ngaihakki apambani. Maduda kadaidagi nungsiba fangadage. Hindi film gi matoui nang gisidi.” Eina marak thatli.

“hoi masi cham chamna thokpa thoudokni,” mahakna hairak e, “echam chamba maraksida nupadugi thamoidadi asengba nungsibagi ehul amadi soidana faoramgani.”

“karamna nungsiba oigadouribano? Lairik tamdaba, lambigi chidaida chaorakpi nupi macha amagi fajaba sakna nupa adu ngaohanba natra?”

“oiba yai, adugi mathakta nungsibasidi hekta nungsirge haiduna nungsiba yabadi natte?” Prasantana makha tarak e, “makhadi kari oigadage nang haiba ngamgadra?”

Eina makha tarui, “kari oigadage, nupamachaduna nupidu yanaba themgani. Magi khudongchaba lounaba hotnarak kani. Konnadi mahak na nupidu hundoklamgani. Nupiduna samaj ki mamangda ekai firuk khumhougani. Mathada macha apikpa ama pamlaga lambida peisa niba koichat chatlakkani. Asi mangaidana masi nattaba kari polio ama fangadage.”

Prasantana nokladuna hairak e, “madusu oithokpa yai. Adubu asengba nungsiba haibasidi madu natte. Punna hingminnaba gi punna chaokhatminnabagi nungda chetlaba echel amadi puri. Eigi hero asidi mathouna faba mapukchel sengba meesakni. Mahak ti tamjanafamni. Adubu magi asonbadi nahak khanglabra?”

Magi tonganba wari ama lotuna leiribadu ei thiba fanglude. Adubu eina mangonda hanglui, “kadai nangna lidrabadi eina karamna khanglugani.”

“asuk thouna leiraba nupa asina mana nungsijariba nupi asida nongmatasu machin thokna fongdokpadi ngamde. Numit khuding cha thakpa lak e. lambida nupimachadubu thengnanaba ngai. Nupiduda wafam amatadi houdokpa ngamde. Wari khara khara sannarabasu magi thamoida faoriba wafamdudi mahak fongdokpa ngamde.”

“kari gi aduk nungsiraga fongdokpa ngamdribano? Kamaina polloi ama puraktouribano?”

Mahakna noklaga khumlak e, “eisu polloidugi wakhal khanlibani. Nupaduna maga thak mannadaba nupi macha amada hairuba matamda afaba fal fang gani ningde. Mahakpu karemnabani haiduna nupiduna thina nganglakpa yai, natraga thak mannaba kanagumba amagi asada mahak ki wadu yarktaba yai haina khanlamgani.”

Ei magi polloi gi wafamda kok sarak e. karigino mahakna hekta haiba ngamdriba? Masibu magi asemba warira natraga magi warira? Eina chadu loikhiba khanghooudre. Mahakna hairak e, “wari makhadu horel hanlakpaga tannarasi. Houjik class matam oire. Thengle loisinnaba touro.”

Makhut ta ahangba glass anidu puduna thokhre. Eina thongnaoda amuk ka yenglui. Ehang hanglaba pukhriduda kanasu eshing sokpa laklamdre.
..........................
Written By: Devchand

1 comment: