Saturday 26 January 2013

“LAV”


 Eigi khunggangdugi mong hadaba lambido meetmangda sang sang urak e. lambigi mapanda tera pambina pareng sana lakak lakak houhoubasing, natonchabigi leisingna chabun chabun sathouba, heijampet maheisingda khoiningsingna chayom sana tonghoubado onthokna fajabanida. Fairen thagi loisillakpada chingthraogi angouba mapalna pumngou ngouna khungi khunjinda sathoubasing, nakangi loubuksingduda hanggam mapalsingtana loupak sinba thungna ningthina sandokkhibado yengli makheisu pennaidabani. khungi sana khongnangsingda chonga sanggu sangguna houjiksu sannaramkhigara? Eigi lav na numidangwairam khudingda sanabun ama segada yepladuna khungangi lambiduda meregi purnimagum nganthoiraduna khongthang lumna chatkhibado masen marangnaba yaodana meetmangsida mathang mathang thoklakli. Ningthamthagi numidangda mahakka loinaduna punna mei tikminnaduna wa wa nokminnariboi maya marichakatana pik thalle mikupse.
Mahakna mamannibigi mapam chakkouba chatlamdaigi chandan asangba thilladuna angangba machugi enafi ama elladuna “yambung eise fajarabra” hangbagum tari. Nakongse singja yeire, braja tarakle thamoise mafon thokle, mingselgum machet machet machet kaire, wakhal choirakpagum touri, swor ase fungatlakle……

Mamang chahigi enga thagi nong kanna chuba numidang amadani maga eiga wari sannaba fangkhibado chahi ama henna lapnaruraba matungda. Yamna wana magi number fangduna wari sannakhi pung ama chupna mahakna efamda tengthabamakhei kapkhi. Hanjin hanjin hangkhi “karigi nangna eibu thadoktuna chatlibano yambung, haiyu ngamlabadi nangna eibu nungside haiduna”…..kappa sunglep lepkhide mahak. Eina thembada nongmatasu endaba toukhidaba eigi lav numittudadi eina themba ngamkhide adubu eikhoi anigi mafamda chahi henna ahing oiruraba matungda nong ngallaklabagum pung kaya chupna mahakna efamda wari kaya likhi. Maahakki oiramdouba fibham aduna ethannata meet ase pangba ngamdana peetana pathorakhi.
numit kayani chara hellkpana masado taifet tare, kuchu mangle, awuba singna mahakpu ubada masak khangkhidre, thabaksu chattapa yadabanina chatpadi leplamde, thabak mafam youraga koinadaba machesinggi mafamda ma eitagi wari libada numit chuppa kaptunata leirabaduna anabasu henna sokhalle, sijarasira hanna hanna hotnakhre adubu amuktadi eibu uba fanglabadi ko khanduna sina sina hinglakli mahakna.
Liriba warising aduna eigi peebusu khamjanjaba ngamjadre. numit aduda mahakki thamoigi anaba ado khangfa farabagum loisallakpada onthokna kejana oinajakhi efamda. Matam kuina nokpa kaoruraba eisu meegi fagi taraga nokpa ngamlakhi.
Numit kharani leiraga eigi lavna tadunata leiba esei adugi mayeksingdo ei chinfa farakkhi…

“Ngairi ngasisu ngaikhigani punsisina
Nangbu ningsingduna nangbu kaongamdana,
Punsise nangi warini punsise nangi wakhalni,
Nangna enakta leirabada kallaklude kanabusu,
Nangi wakhalna pukningda laklabada,
Khallude eina, eina nongmatasu mapokse awabagi…  ….   ….”

“Yambung eseise eina hanjin hanjin tabada yumgi meena ngaore hairabani eise aduga echehoida chatpadasu eseisimakhak hanjin hanjin tabaduda echena ngairibado laklani laklani haduna faoba laknarabani” esei adu khara leiraga internt tagi download touraga eisu taba fanglakkhi.

Adubu hallakhidre hannagum houkhraba numitsinggi warisinggum ma eigi marakta. Eina khumba ngamdraba wahangsing tattana hanglakle. Thainagi thouna yamna leikhibi eigi wahei khudingmak keidounungda hiktokhidabi mahak ado oiramdre. Chatnabi amadi samaj emung manunggi akanba nungsitna kanna yeiramle. Eitabu hallakpagi lambi yengbada henna cheina amuk pirabagum thokle mafamda. Eitagi paokhum amadi waheisingtabu tabada pennairamdabi mahaktunna ngasidi eigi waheisingna mafamda henna achakpa meida thao heirabagum urakli.

Houjikta mahakna hairaklambasingdubu karino, mikap thokpa ngamdana manglaknabagum taibangsida mangdi natte. Lav ki waheisingduna braja taduna eigi kok ase ani thokna khaidoklakle. Sagatlamba khanjaramba khudingmak marubhumida lamangnaba meesaak ado efamda oire. Lameina chakliba tagat tagt tekpa upalsinggi marakta eisu yaore. Kangfalsida eraknare numit ase tapna mamsinkhri yoobi pambi pareng parengsinggi marakta. Amambana yourakpasida saharsigi nil khongbase tapna tapna loisallakli aduga thamoigi nilkhongbasina henna henna kankhatlakli mangal haibadudi amatasu uraktana.

Ningsingba kouba sak udaba marup nangnadi eibu thadokpa koubata mareidredo. Nangna eibu henna chetna chetna kollaklimakhei taibangse maham ngamnamak ollaklii aduga eibuna sahar asigi apum asasing heidokfamgi amot akai marakta tariba lukhakkum channafam leihandri. Meet asina oisallabasu mamli pangthoklagana henna henna mamsillakli.

Ngasidagi chahi manga mamamnggi langban thagi ahing mamei amakhaktani eina mahakpu nungsi haina fongdokkhibado. Upal wapalsing chap chap lepkhi, mikup khara malemse tumin tumin leikhi. Eisu leikhi, onthokna thina nganglakpadi soidredana khankhi, amuk hanna mai ase thanggattuna magi mangda chatpa ngamlaroi eise. Kari nunggi eibu eigi nungsibase fomgdokluriba. Onthokna ekairakhreda maithomg ase echapmuk ngangsillakkhi. Wa amatasu ei makha taba ngamkhide…

Matam ado nga yamna fanaba khunggang oibana nongga hangkhibagi ahing athengba faoba en chingbi nupising, loo kaiba chatpa nupasing, nga faba yengba mayam amasu lambi lamjaodo mee amata wattana chatnaba matamni.
Thabaldo kayada pana nungsina fakhre numitto. Tha sitharakpakan oibana thasiramdaigi machettamak thokliba thajaduna onthokna mong hadana eikhoi animakki thamoibu mangal pibibagum toukhi. Makhoi thongal mayada mora amamam thaduna eikhoi ani magi en chingfam manakta famminarambani. Marak marakta thonggalga tainabagi pukhrida thariba en ado amuk amuk solli mahakna. Khungganggi lambi adusu enchingbi nupisingna onthokna marang kaina chatnakhre.
Loubuksingtana koisinba khunggangse loubuk mayaida chumdring lambi amana tubat samduna lambi achoubaduga samnahallakpani. Lambi nakangi khong machasingdo esingtana emai thanna chelle. mahei mahei en chingbi singduna pareng sana en thaduna nga yamna fanaba matamni.
Pakhang leisabi sanggu sangusu thenglaba ahing mameidufaoba en chingba yengba chatnari. Machin yangbi mou kharana eikhoi anibu thabal mangalduda uraduna onthokna nungaina wari chikthanaredako pakhang leisabi anise laknarambasu mahani.
Numit khudinggi chabit chabit chudunata leiba nongdusu lepkhre, atiyasu nong puba leichil amata leitraduna pumhang hangkhre. Makhoi thonggal mayagi laisang mayada pareng sana houriba malika pambisingdo ngamnamak satle. Manan onthokna nungsina efamda fung fung yeirarei marak marakta.

Paokhumsibu magi paokhumsibu khumlaroidoubajatla nattragana thina ngangnanaba khwaithagi thiba meena amuktafao sijinnadriba waheising thiribajatla? ei gyan tade phuk laona hougattuna hek chatpasu mangamdre eise. Onthokna nok noktuna harao harao fagi jugai tounaduna wari sannaminnarambani eikhoi anido. Lon thoktaba ani famminnabagum chap mannakhre mikup kharadi.

Eigi chahi mannana lairik tamminnarakpani mahakse. Angang oiringei matamda class khara punminnaramlaga eidi adum mapanda chatle. Thoina nakna tinnarakkhide angang oiringei matamdadi. Pukak chaonarakpa matamdasu einasu mabu epong ponggi sak fajarimatik yamna mukkhai haiduna koude. Manasuni eibu ningthemchamayumgi pakhangse mee sidhabana kalliba, sak takhatli haiduna nongmata koubaga natte. Eina makha tamtharoi haiduna yumda leiraba matungsidadi karamnabu tinnakhibano khanghoudre onthokna luna hek matinnarakkhi eikhoi ani. Mahaksu leisa mapung faraduna fajabagisu mapan naikhidre. Eise magi mammannabi olle aduga mahakna eigi emannaba olle.
Tinnaminnaringei manungduda khunggangi pukhri achoubaduada phi marak marakta suminnei eikhoi ani maduda mana hek hek hairei, “pirak o pirako ei subige nanggido adugane nanggi phi angoubasingdudi ei suroi nangna machu taiga tadega hekta haiduna sidharakkani, mee sidhabana kalliba, meegi sidra yengbana heiriba hayeng nangna louba nupido onthokna wagani…” kaya kayani mana amuk efamda bekhya toudouribasi. Eisu noktamak manoklaga khumnaradi khoi ani marei amuk tounarani haiduna khumde. Mahakna eigi fi sing yamna subhikhi.
Eina hotnariba sen ethok thoktaba thabaksing asigi nongmada imphalse amukti youhoudaba yadabagum ei nutigee adum machatli unahoudaba yadaba darkargi meesing adu unanaba. Sandhyawaida hallakpada yumda changdringei magi manakta famduna wari ngahak sannaba haibase ethou amagum oikhre eigisu. Chakkhumda chak thonglibi mahakki manakta laptakna mahakna thariba fida aduda famladuna jagat pumnamakki wari eikhoi anina sannadouribani. Wa wa nokminnaraduna. Eina cha yamna pammi haise khangduna chadi mahakna lollakpa masoidre. Gas to leina leina maduda thongba natte magi chaktusu. Youna kangdaba shing singdo phu phu kamduna thongdouribani aduga eigi chaduna gas tuda lollakkani aduga hektamk haigani “chado eidi nangdouna haona lonbasu heite aduna haote hairadi hayangdagidi nang nasana adum lonjouko” hairaduna amuksu noktharakkani.
Magi manaktagi thoklklaga mahakki machin moupwasing lairik ngahak khangdabasing takpiramlaga eigisu numidang angangsing lairik taknaba leibaduna adum yumda hallakle. Eina magi mamingse nongmata koude aduga manasu nangse eina hallibaniko aduna eche kou haiduna eina lakna laknana echeebemma echeebemma kouwi. Masigi khukousidani mana ting thokpa makhei saoribase.

Nutigi eina thabak hallakpada hanggadouribani mana eingonda “eigi ngasi litliba phuritse fajabra, samse nahankheiga mannadana lutungda loina punsinduna sai khara thadabase paktabra, kajalsi thamanbra…..?” eina nongmata fajade koubata khumkhide mangonda fajadunata leiraba maithongni mahakki. Ateidadi nongmata hangba natte mahakna eingodatani hangdouribase. Karigumbadasu hairakkani “karigino nangna ngasidi yamna thenglaklise nupi unaba chatluribra?” madugidamaksu ngahak adum tasengna masaoba ngammi. Maramsingdo hairakanda hannagum amuk wa wa nokminnagani.

Einadi fana kanna mahaibani nang lairikse makha tamthakho haiduna adubu mahakna chatluba trainingduga channaba thabak ama adum yenglani haiduna tokle. Mahakki thabakki interview gi darkhast ebasina einata edouribani. Mahakna heirasu eingondata ensinbase mahakki mathouni.

Punsise fanayamna maithirabani. Asha loinamak mangdrabasu ayamba mangkhre. Mana namna kenkhraba masa marengsing ekang kangsillaba upalgumbani adubu khangde mahakka marup oina yamna nakna tinnaba fangbasina asa amadi efamda lakkhi, khunggangsibusu yamna nungsihalli. Daita ase eikhaktagi nattrabagum kathokpa pamlak e hiram khuding sokthadunata leiraba eigi poknafam oiriba khunggangsigidamak mahaknasu thouna henna pibibagum toukhi efamda.

Sum ningsingli thokhraba thoudoksing mikup amagi manungda thoudok chamma chamma ma eigi marupki nugsi nungsiraba thoudoksingdo.

Ningthamthada uful brang brang houraba lambisingda charu makumsingtana pumchai chaithoktunata leiri. Nong khajiktang chubada leikhomana chatfam khangdri. Adubu loubuk mayaida changliba lambigi nakan anida chingkhong youdrifaoba sandokliba lobukki founasingna epom houraduna numidangwairamgi meisa yaodraba numitki mangalda onthokna pukning hoona fajahalli. Swizerland na mafam asidagi karisu taramgani thajade adubu manung hoduna tin changduna leiriba sing ase semdoktabadi yadri. Eina ngamnamak hotnakhi. Mahaknasu eigi khongthang khudingda pukning thougatpiduna eibu maipakpagi lambida asum chingsinbikhi.

Matam kharagi mamangdagi eina mafamda ningai toubagum paokhong ama challibagum oinadunata lakkhi. Wa ama haidouba leitamak hairaduna. Aduga manasu thengnaba khuding gri gri taktunata leikhi hairo hairaduna adubu eikhoi anina fagi tadunata matokkhi. Thamoina kanna ningai touriba ado mahakpu nungsiba haibadu oiramalle.

Chingnabatana yomduna ngasimakhei tanikna ngairamba paokhum ado ekhang khanghoudana khumdorakhi
“Eina nahanna khangle.”
“Karino khanglibo?”
Sana ebungona adumna hairakkani haiba (mana efamda kouba minggouni laknana).”
Ado khummo nangdi eibu nungsidabra?”
Nokpa yaba penna noklaga nokna nokna makha tarakkhi
“Eidi yambung kouba ngamloiko, eina halliko.”
Madu hairamlaga amuksu penna nokchakhi. Nungaiba fagi ama tarabagum aduga endo amuk solluraga einakta changsinduna famlaraduna noklamba khudingmak chap lepkhraduna yamna wana ninghannabagi khonjenda amuk hairak e
“Nangse einasu mapan naidana nungsi. Nangga tinnaba fangbada eigi punsina asuk yamna haraoba nungaiba faokhidri. Adubu einadi nafamda karamna nungsi haiduna fongdoklugani……..adu nakhoi ahal lamanna eibu mamou oiba pamdouba mandeda.”
“Adumna haiganu karaidagi pusallakliba warino nanggidubo.”
………  …………… ………….

Wari kaya sannakhi nungsibatana pik thallaba warising. Numit adudagi eina mahakpu lav haiduna nungsina koujakhi. Mamimg asidi eina magidamak thonkhibani. Mahakki maming adudi eina nongmata mapung fana koukhide. Efamda mahakna yambung koukhibasu numittudagini adubu meeyam mangdadi eikhoi anigi mingou ase nongmata kounakhide eikhoi anitana wari sannaraba matamdata kounabani.

Mikup khuding mahakna eibuta nungsimanduna khambandunata lakkhi. Numit khudinggi chatluba thabak thouramsing khudingmak amata chithana liba yaba natte mahakna. Saogallisu angakpani moupwanupaga amuk khara ngangnabagi, manaonupiga amuk marei toubagi famungdagi hendokloi, chara hengani, kananasu themba yaroi. Eina thabak hallaklaga mahakna angangsinggi lairik pafamda nattraga chakkhumda leiramdrabadi ei adum khangle soidana kanano yumgi mee amaga marei tounaduna magi kada mathanta leiramlani haibase. Eina hangdringeida angangsingna adum hairakladouni “yambung khoi echese ayuktagi chak chadribani. Yambung nangna hairadi yarakkani. Khara kouthokpiba yabra yengbiyu aduaga chak chaminnanaba.”
Makhoi emung manunggi ahal laman angangsing loina khangi maga eiga luna tinnei haibase aduna angangsingna eina hairadi yani haibase khangduna hairaklibani adubu makhoinadi maga eiga nungsinare haibase fana kuirafaodi khangkhide.
Ahanbadadi koubasu tana tana khumloidouribani mahaksu manakta changlaga themba yaba themdrifao adudagidi eiga punna chaminnadradi charoi haidouribani. adusu pukham amatada chadradi yaba natte, eina maduda hoi punna charasi hairabadi mahak hougatlaklani. Saoba fakhrani. Mahakpu themba numitsimadi eina numidang angang lairik takpase adum thengle aduna khara leiraga eisu angangsingse ayukta oina onthokle eigi lav ki ningaina kanmanduna.

Onthokna chetna nungsinarakhi maga eigase.  Mikup khuding thadoknaba yadabagum, esingga ngagum tokhainaba yadabagum loinarakkhi, eina magi manakta leirabadi mahakna kejabana oinabana efamda pikta pikliba angang machadu mangai.
Eigi nungsinaraklaba matungdadi mahaksu eigum thabalda ngaorabi haido oirakkhi. Thabal faraba ahing khuding mahakna makhoi pukhri manakki engkholmanung lom thangba khara makhong mayada houba heikha pambi amadi takhellei mayam satpa mafam adudani mana ahing chuppa thabal yengdouribase, ayukki numit thoklakpa yengba, sandhyawaida khunggangna fajaba yengba pumnamak masu eigumna pumngao ngaorakkhi. Mahakna khwaidagi hek pamjabase numidangwairam mahakna ningthina keraba matamda magi sumhatna fajaraba saktamdo eina uba fanglbadi mikup ado magi khwaidagi nungaiba mikupsingni.

Khungganggi umang lai haraoba khudinggi mahakna jagoi saramdaido mahakna kebada eisu adum yaodourabani “si fajabra, sina pakkadra?” eina hek fajei haidrifao mahakna kegani. Amukti mahakki nachom eina imphalgi leiyonfam khudingda thibada numit pungta takhi adubu mahak jagoi saba yaodana eina nachom purakpa ngaiduna leiramkhi. Thenglakpagi amuk mahakna nungsina oinana saokhi efamda angangba machugi mana ani ahum yaoba nachom ado chilladuna lai haraobada sakhiba jagoiduda mahakna fajakhibado ngasisu meetsida sang sang uri.
Mayeknaiba setladuna wangkhei phi ama elladuna, nachom ado chilladuna, lutunggi samlang aduna wai wai taraduna kuchunaga ngoubane masanaga chung firal chana wangbaga, khutsasingdunana onthokna thotna nouna sakhre jagoido mahakna. Nongmasu haraoba manungda mahakna kajenglei upladuana reson phurit littuna thoibi jagoi sakhi. Ei khangde thoibina adumna fajaramgadra? Lai sannaringei jagoi leppa maraktuda mana ei thirakpada eina laibungda leiramdrabadi mahak eina hallaklaga koubada khumlakpagi wadi leitre. Hek themdrimakhei maramsing sugaina taktrimakhei adum saodouribani. Eise eigi lav ki saofamni, kejanafamni, oinafamni, waroufamni, ashani, pumnamakni mahakki. Nungsibase eina hellli mana helli khak hainaba adugisu eikhoi anise amuk khatnadouribani angang macha ani loina tinnabagum.

chahi khudinggi khungganggi lourok panthana yourakpa matamdo meepum ngamna loubakta leinaba lou sunaba matamni. nupi angang ahal laman khaktana. eigi thabak chatttaba numit kharada eisu makhoigi lou yeiba yaokhi mari mangarakti. mahakna namduna thabak chatpa lephallaga lou suhanba numitsu yaokhi. Mahakki manakta leihanningbaduna mahakna eibu khamkhibani thabak chattanaba. Eigi etoubu uraga mahakna khulangsingdugi mamangda fongna nokpadi yadraduna lonna lonna nokkhibasidi. Eigi awabasu kaokhi. mahakna poinugi mayek senglaba nungsada humangna jri jri chinnthaduna lou suribagi awabadusu mangonda faodabagum thokkhi.
Khungganggi sangarigi ke ke laoba makhol marakta, sangi sarik makhol marakta magi eigi nungsi warisingna sur naina tinsinkhi. Awooba machin yangbi mousingduna karamba marino khangdraba eikhoi anigi maridutabu laknaningna laknarakpada saobaga thugalle mahakna khatnaningbasidi laknarakpa singduga onsinduna. Eina hek meetyeng amana khamhoudrabadi adum khatnaba soidre mahakna. marak marakta khallak e eigi lav se nupa oina poklamgadoubani mahakki matouse, kananasu hek lakchaba karem kathinaba yade mangonda.

Ayuk karigumbada mahakna makhoigi sanbii sannao mayamdu  khungganngi maning thangba sanjabunglomda punthokpa lakpada eina thengnarabadi mahakpu eina  “anuradha san tharo san tharo” haiduna hek hek laknei. Moirangthem enaona eba anuradhapu ashramgi rajkumar haiba radio natak aduda anuradhana san senbi oibaduda eina mangonda laknabani. maduda mahak nongmata saodaba yaode. “natak ado yambung thungnadabani, eidi kainaba yamna kee adu laknarakkanu” haiduna saokhibasidi eigi lav na efamda.

Eina makhoida lakpada sumang thelong emung manung mahakki ka chaiduna leiramlaba angangsing lairik pahandaduna leiramlabadi eina mangonda onsinduna ngangbada khumdunata leiba mahak eingonda khumlaklaroi. Mahakna soire ado khangjaraduna aduga eina saoba khara faraklaba matamduda amuk laknaraklani ahal saba heikhibasina hairaduna…

Mahakpu eina matam chuppada fajadunata, thot nounata leihanningkhi adunasuni eina magi ake amougi potsing ado nongmatasu wathankhide. mana leidouba leirafao eingonda “sina fabra sidi fattabra” hanglagata leidouribani. Eina mafamda piba khudol amatada amuba machu yaoba yaba natte karigino hanglurabadi, “yambung amuba machu yaona khudol pinabase thungnade hainei. Eikhoi anidi kainaba yade. Eidi nangga kainarabadi sigani” haiduna hektamak makhumlakkani.
Mareina kallisu saobana thurisu mee amatana khamjinba themjinbaka mangonda changba natte. Yadraba mikupto nongmatasu eina thembada khambada enkhidaba yaokhide eigi lavna.

Eikhoi anina nungsinarakpa chahi animukki matungda mahak thabak fangkhre. Yamna wai toklage toklage yamna hairammi eina hek mayadaduna adum touhankhi. marak marakta eina fagi touduna laknei, “nangna yumda sum leiduna fanek khara londuna leiraga eina thabak chatlamdaida bhara leiraktradi fanek fijida punduna thamba lupa kun kunthrado puthoktuna pibado houjikti nangna tolop charabanina eina khara khara yamna louba yaredana.” maduda mahakna eigi waheisingdo taraga haroakhibagi maithongdo ngarangta oiraboi khallak e. matamna leptana houjinkhi, thasi purnima, nongju basanta , ningthamtha kaya loikhi eikhoi anina amata oina mikup amata lapthokminnaba yadana punminnarakkhi.

Ningolsu amata yaodaba eigi yumdadi chahigi hiyanggei thana lakpada  ningol amatasu chakkoudre. Lav hoigidi machesing, manesing adubu chak kouribannina mahei mahei ningol sing aduna purakpa acha athak sing adugi maraktagi mayamna chak chanadringei mahakna eigi damak saruk  pirakpadi soidre manaonupi tharaktuna. Mahakna khwaidagi yamna pirakkadouribase eina cha thak pa yamna pambanina sanggom, cha mana chiniduna khwaidagi maruni khallaga mahakna pirakkadouribani.
Nga yamna fanaba khunggang oibanina mahei mahei nga yamna fanei mera langbanda. En chingbana chingba, looda changbana changba ngana tunggon thanna thanna mayamna loubaktagi khongsingdagi pukhatnarak e eikhoi emungtamak oirambasu yai meerol leijadabaga oire nga fabasu sangludre. Mahakna nongmata ma khaktamakki haiduna amukta khankhidri. sandhyawaida makhoida hek chatluba matamduda atei wari amatasu sannadringeida mana eigi pugadaba ngasingdo hanna semduna thamkhragani. Sina ayaibani sina atekpani haiduna. Aduda nattana ahaoba mathel ama makhoida thonglabadi eina manakta hek laktrifao marei chakri ama hekta tousinnaduna mana chak charamloidouribani. Ei hek laklaga punna chaminnadrifao chararoidouribani. Eitaga punna chaminnabaduni mahakna ngairamdouribasi.

Punsigi manglamchattta thokkraba awaba ninghannaba hingningludraba hamchatnaramba ningsingbagi sum charaba esung emmanabasingna maton youna chatkhraga eina chatpa ngamhoudabagi cheinasing ado tapna tapna kaoba ngamkhi mahakka punminnaruba aduna. Eigi punsigi upalduda anouba yenningsing chonglakkhi basantanna laklabagum.


Eigi lavki punsi ngamnamak onkhi eiga punminnarakhiba numittudagi. Eina mahakpu khungganggi akhuba mityeng maraktudagi achouba asanba wakhallon khanba ngamnanaba hanna hanna hotnakhi. Punsigi tanglaba meegi asengba mammal khangnaba. Meeoiba masengi marakta leinariba marisinggi wahanthoksing khudam pi piduna wari kaya tahankhi mafamda. Eitagi waheising aduna mahakki amata ngairaba asasing oikhi….
Khabar chang naina padaba yaramde eina mahakpu, diary edabasu yaramde, magidamak panaba lairiksing chefong kayasing eina pikhi. heinabising aduna awonba ama purakladuna khabarda yaorakpa eigi seirengsingdo mahakna amata manghandana amata chithadana thamjinjarammi….
Prithibisida masak yamna leiraba tamjaningai oiraba nupisinggi warinsing eina mafamda liduna tahankhi. mabu thouna peeduna hinghanba amadi, punsibu langthengnaba ngambi ama oirakhanbadunata eigi ethoudang oikhi. Matam pumbada mahakna eigi waritabu khourandunata leikhi. aduga eigi awonba khunggang amagi manglan adutabu mahakna matampumbada pukning thougatpiduna mateng pangbikhi. Mahakki mafamda kathoklaba eigi seirengsing mahakna paba fangbada ngamkhei leitana haraojakhi.

Eina karigumba khunngang ase thadoktuna manipurgi mapanda thabak kharagi hek chatpa matarabadi mahakki asaobi haibado maoire. Lapthoknaningdabagi touribani. Matamduda eina mabu themba yamna wakhi. Mikupsing aduda eina eigi wakhallonga mahakki wakhollonga thayainana hek hek chingkhainaraktuna eibu makhei fangna  yamna kanna saoninghankhi adubu eina thembada mahakna nongmatasu khoikha linkha thakhide. Mapukning nungsiduna marak marakta eigi nakta hek hek kapkhi mahakna.

Mahakna eibu nungsibana karisu uraktraba mikupsingduda khambanbatana eibu mahakki maral sifam haibado oiraklabagum tourakkhi. Maram ama nattraga maram amana ningai sangdanarakpana nungsibagi monna thotna luna tinnaramba marido tingkgngtana pik thallaba narak mongsonggi sa keigi lambigum, nongjuthagi leikhom yamna thoklaba khungganggi lambigum ahongbatana pik thallakle. Houja houja kayana ma eigi marei chakrising ado mikup khuding numit khudinggi hengatlaktuna amana amabu fathanaba ngamdana eikhoi anigi nungsigi leikol ado nongma nongmagi mami samlaklaba haibadu oirakkhi.

Eigi khangba naambakhi pankhei ado hendoktuna asaobana henmankhraduna khanthahoudraba mikup amada, “punsigi oina nang eigi marise tatlabani” haidokkhi. Eina themdunata lakkhiba eigi lav na numittudadi mahakna kayarak themkhi eibu, amuktadi ngakpiyu haiduna hanna hanna efamda haijakhi. Asaobana thumhatkhraba wakhaldubu joy touba ngamkhidrabana mahakki waheisingduna ma eigi lambina tung handuna mai mai unnadana chatnabada matakhi.

mahak thengnadringeida leiramba punsigi lanfamda maithirakkhibagi laimansing aduna henna mathi fonglaktuna ahing kaya chaba tumba yaraktraduna ei hospitalda chattuna docter singdagi paotak loukhi. docterna hanglakpa wahangsingda tattana eingonda hangkhibani, “nangna nungsinajaramba kainakhiba yaobra, sengna khummo, paokhumduna layengbada mateng yamna panggani” haiduna  adubu eina hek ngamduna wa lotkhi ei khumkhide. Ei amasung lav ki waridu eigi docterduda ei likhide. Doctorgi hidaksing aduna pothahanba ngamlaktraba eise mikup amafao ma eigi khunggangsida leininglakkhide. Makha tana ei mahei tamlaroi khanduna meeyamgi seba touduna laklaba eise mikup amatang oirabasu pothafam fanglabadi khanduna angang oiringeidagi mapangi sansarda heinaduna lakkhraba lambiduda manipurdagi amuk thok lakpa takhi.

Samudragi erollungda luplabasu awangba chingdolda karabasu asukpa umangda leirabasu thamoida chahi kaya chupna takhraba nungsigi dakpham adudi kokpadi manaidre. Onthokna wakhre numit amuk taba numit amuk thoklakpagi thoudousingse. Lapla laplagana eigi lav pu henna henna nungsirakhi. Eina mahakpu karigi ngakpikhidribano? Eise paap chellaba nunggi thamoi pallaba meesak adugum ethantana ujarakhi.

Punsina asum hikthakhibana thawai yaona hiktharaktouraba mikup adudani eina wana numit kayanigi matungda mahakka wari saba fanglakkhiba, khankhi houkhraba ebannigi momon minoktana thallba taibang ado ma eigi marakta ebannitagi nungsi leikolnungda manam nungsiraba leihao leirengum satlaragani khanjakhi adubu ollakpa chahisida nungsirabi mahakki saktamdufao ujaba fangdringei mikupsida brajana khaidarakpana hankhre kokthaksida.

Mapok mayida afaba amadi maipakpaktuna ening tamna nokchaba fangbagi mayi amatasu yaoramdraba mapok asigi punsise karino haido ngasidi mayek sengna khangle adunani houjiktada nongsu mangdana, churakpasu toudana kok asina ani thokna chekhairakliba.

Khonjen ado ngamnamak olle mahakki. Numit chuppa kaptunata leirakpana makhon tare, wa kanna ngangbasu thoktre, mahakki phone ni haiduna haraona paikhatlubani. Eina hangba wahang amatasu khumlaktre. ngasidi efamda yambung hainasu kouraktre supnatagi apikpa sithaaraba kholjelduna kapningna kaptanaba wana peesing ado thinggatladuna tapina hairakkhibani houjikta,
“nangna hayeng matam amada yumda thoklakpadadi eidi leiramlaroi, eidi nupini nangna nupani, eigisu ema epa lei makhoigi mathakta eina karibu haiba ngamgani makhoina eibu sembirakpani, nangtaga punsi chuppa awa nungai anida nanakta  naothi sajage khanjaba eise eraibaksida tamlamdre, eidi yamna ware adubu nangdi eigumna thoktaba oisanu, nangna pirakhiba khudolsingse uraga ei yamna kapningngi kappa nattanasu karidi upai leiri eigidi, ado simatangdi yabiyu nangna pirakhiba khudolsingse amata chithadan ei thamlamge nangna yumda hallaklaga khara lousanbiyu enaonupida sinnajaramge….eingonda wahang amata hanglanu paokhumsu leitre khonjensu thoktre eidi, nangse amuktangdi uningbani kuire nangbu ukhidaba…nanggi punsidi mai pakpada oiyuko…..ngasidi karisu hainingai leitre eigidi…….”

Eina wahei amatasu haihoubasu nanghoudre eigi lav ki mafamda, eina matam kuinadagi ngaijaraklibase mana luhonhkhibagi pao adu tananaba tarabra? madudi natte, mahakna yam saokhibani eina anuradha anuradha haiduna eigi lav ki mafamda laknabado. “Kainabagi warido yambung eidi pamde pamdeko eingonda anuradha haina laknaganu” laknaganuta haikhibani. Ngasidi ma eigi warise kadomdano???  Mikupsidabu mahakna thamoi meichak khangnaba eitabu ngaina taramba esei adubu taramkhigadra?

“Ngairi ngasisu ngaikhigani punsisina
Nangbu ningsingduna nangbu kaongamdana….  ……..”

Taramlaroi esei ado eigi lavna ngasidi. Ahing nungthil anida eibuta waroubana makhol thoktana mahakki ningol kaduda pee singna atat akham naidana ei amasung punsibu ninda toudunata leiramlagani. Adubu mahakna eitabu ngaina taramba esei ase ngasidi eina amuk tarare punsisida mahakna eibu soidana ngairamkhini haiba asaduda…karamba mikupta nong amuk ngallkalagaba ahingsi adum mamdunata leire saharsida. Eina nungsina koujaba ‘lav’ haiba minggoudo thadokladuna mahakna yumnak sagei ollamladra? Mahakna eibu lakpa ngairamkhigadra???


KENEBO RAJKUMRA

*******************************************************************





2 comments:

  1. nngna mee hatkadoure. eini hatkadouribase. hhhhhhhhhhhhh karino tourise ei gyaan tadre. eigi kok ta nillaga lei letters to julliet, walk to remember, rosemarry, dear john, love enduring promise, heavenly forest, millionaire's first love, the promise. nng gi wari se pana pana esa da akibana ..yommk e. paba loisingadaba kirk e. eina mouse se chingda chingdaraga yengi ..oh leiri ..leiri ..ubasina eigi asha ni. mayai chllkpa nongju tha lakpagi mapa asi yourkpada climax ama pt ttkhre. sor hondamakhei parmba eise chp lep hlli...nng pangdeda, marm chadeda na. makha tarkpadi climax amuk lakhidre (sincerely, ei gi mot ni) kayamuk yamna marm chaduna (etao kouroi) nngna lapthoknaba hourubano, mahak ki khmbn ba hellkpa, ekhng khnghoudna mot chanadaba hourkpa, chakri da thangnarkpa. (mark sida akhoi da lithoktaba wari khara lottuna thmlibara) apaba na asuk yamna kainahnningdraga ayibana eidi ayibana eina kainahninga kainahnni nungcnahninga ga nungcnahnni ..ngmmi mata gum kainahlli. kainakhibagi matang sida eshwr gi curse khara lemna sungmang mangoi, etao. punc da nungcba di amukhkta thok e. (kanagumbana mot pinei, punc da amukhkta nungcba thokte, nungcba ama kainakhraga nungcba ama amuk fngba yai, aduna henna nungckhibasu yai, nungcba ani suba yai ahum suba yai) ei gi mot ka mannade. nungcbadi amukhkta thokani, nungcbaga nknaba di kayark thokpa yai, ei gi praman leijei. prithvi sida 'lav' (etao gi charactr) ani surmba tarabadi nungcba ani surmba yai etao gi. puncda nungcba khnglaba mee oi sing ado pokpada mahei yallabasingni. nungcba karino masak khngdana sikhiba mee kokthong ama leikhre. hujik su nungcba karino khngdana hingiba mee kokthong ama leiri. makhoi na nungcba nungcba na hairido aduna yapotnatte. Etao ngaoraga chtkani. Laibk onthokna fakhre. mee na hek fngnadaba potsk ama etaona fnge. /// wari asira etao na ngarang parmbani ..post toucra ..mee na noknakhidra na ..khllmlibani haibado. eina hujik hainingibadi ..akhoi kikhini haiduna etao na thmjillmba etao gi bomb ni masi. pokhaire hujik. etao na khllmbadumk, eina haibadumk thokle. khut sa loina pngsille, kok su pngsille..nungcbagi marm da ..nungcba gi wari ..kana na nttraga ei na kari amuk eningai leikhidage. etao gi writing di hanna khngjei. etao di prakiti gi kavi ni. eigi lairik fongba numit ta oja thangjam ibopishk na haikhiba ama ningsingi, nungcba gi seireng, nungcbagi wari di ..shwai da egadaba ntte, shwai gi nmbul turel, thangal bazar, keishampat ..singjamei ..shwai da eba yaroi. meitan la la laoba mathkta fmmaga egadbani, kadai da ? khungang da ..turel mapanda, chingya da ..loubuk ta pat ta, pukhri mapanda, kadai da ? thabl thokpa mafm da, wapl pareng pareng houba mafm da, tndn paiba mafm da, hari nongnang khongba mafm da, lei satpa mafm da, u houba mafm da. kavi gi semjaba ntte eshwr na semmkpani haibado kaya do chumlino, 'etao na kaya da chumlaba mafm amada poklmliba'. (imagination oirabasu, settings)

    parshuram thingnam 27 jan 2013

    ReplyDelete
  2. Thoi Thingnam meeron asina khngnaduna leiraba akiba fangna thuk laona nungsiba faohanba love story film mayam amaga compare toubiduna etaona etao kouningda kouningda feedback haigadra compliment haigadra mathang mathang yamnan saoningba amaga loinanana ethabirakpa ei tasengna haraobaga awabaga tinsinnaduna swor fullhalli….
    manni masigi warisini eina nahan pari post tousira touroisira mayam haidi readers singna soidana boring chugani khallamba adu, nafamdagee waheising asi taraba matungda oh eigi warisibu nungsina cheksinna adusu yamna sangkhraba…. novel gi machak oina leiramlga wari macha amada pungsup supchinkhraba eigi wari asibu manung mapan animakki artha khangbina pabibagidamak hainingai leitana thagatchari…. ayibana ngammi haiduna hektamak kainahanbadi natchade…. asengba warida yumfam oiduna ekhiba wari oibana ayibana hekta pamba matou mawong adumaksu hekta thamjinjaba ngamkhidabagi asonba adugidamak ei lalle haijari…. ei sollaba kenebona punsigi sandhya oirakpagum faoraklaba matam asiwaida karamna nungsibagi arthabu nouhounana hanjaba ngamlugani…. adubu hoi akaiba thamoi amadi kok manungda matam sangna thambada loina yookhiduna amata leihoudaba tare khanduna mamang chahida tha ani ahum changna yamna wana eba loisinjakhiba warini…. adomna fongdokpiriba wahei khudingmak achumba ngaktani eina karisu kakningai yaojade.. ahoinadum nafamda hanna hanna thagatchari…. adumak oidunasu nafamdagi eikhoi mayamna asha touriba nouna erakkadouba warisingda hanba leitana ebirakkani haibagi asha toujari… natei echa chadaba punsi ama oikhiban apabasingi maning thunghanba ngamkhidaba asigidamak ngakpigani khanjei…. readers singgi ning thunghanba ngamba wari ama eba ngamhanbiyu mayamna eibu nungsibirabadi…. ngamlabadi soidana ejage… oja ebopishakki wafam ado yamna chumlaba wafamni… madumaknasu eigi lav amasung eina mafam aduda pokkhiba oirigadra,,,,………. adubu einadi paokhum khumbadi ngamdredo mikupsida….. thambirakpa feedback sing amadi manung hanjinna kupthana neina warol thambirakpagidamak maruppu hainingai leitana thagatchari…..

    ReplyDelete