Saturday 26 January 2013

“LAV”


 Eigi khunggangdugi mong hadaba lambido meetmangda sang sang urak e. lambigi mapanda tera pambina pareng sana lakak lakak houhoubasing, natonchabigi leisingna chabun chabun sathouba, heijampet maheisingda khoiningsingna chayom sana tonghoubado onthokna fajabanida. Fairen thagi loisillakpada chingthraogi angouba mapalna pumngou ngouna khungi khunjinda sathoubasing, nakangi loubuksingduda hanggam mapalsingtana loupak sinba thungna ningthina sandokkhibado yengli makheisu pennaidabani. khungi sana khongnangsingda chonga sanggu sangguna houjiksu sannaramkhigara? Eigi lav na numidangwairam khudingda sanabun ama segada yepladuna khungangi lambiduda meregi purnimagum nganthoiraduna khongthang lumna chatkhibado masen marangnaba yaodana meetmangsida mathang mathang thoklakli. Ningthamthagi numidangda mahakka loinaduna punna mei tikminnaduna wa wa nokminnariboi maya marichakatana pik thalle mikupse.
Mahakna mamannibigi mapam chakkouba chatlamdaigi chandan asangba thilladuna angangba machugi enafi ama elladuna “yambung eise fajarabra” hangbagum tari. Nakongse singja yeire, braja tarakle thamoise mafon thokle, mingselgum machet machet machet kaire, wakhal choirakpagum touri, swor ase fungatlakle……

Mamang chahigi enga thagi nong kanna chuba numidang amadani maga eiga wari sannaba fangkhibado chahi ama henna lapnaruraba matungda. Yamna wana magi number fangduna wari sannakhi pung ama chupna mahakna efamda tengthabamakhei kapkhi. Hanjin hanjin hangkhi “karigi nangna eibu thadoktuna chatlibano yambung, haiyu ngamlabadi nangna eibu nungside haiduna”…..kappa sunglep lepkhide mahak. Eina thembada nongmatasu endaba toukhidaba eigi lav numittudadi eina themba ngamkhide adubu eikhoi anigi mafamda chahi henna ahing oiruraba matungda nong ngallaklabagum pung kaya chupna mahakna efamda wari kaya likhi. Maahakki oiramdouba fibham aduna ethannata meet ase pangba ngamdana peetana pathorakhi.
numit kayani chara hellkpana masado taifet tare, kuchu mangle, awuba singna mahakpu ubada masak khangkhidre, thabaksu chattapa yadabanina chatpadi leplamde, thabak mafam youraga koinadaba machesinggi mafamda ma eitagi wari libada numit chuppa kaptunata leirabaduna anabasu henna sokhalle, sijarasira hanna hanna hotnakhre adubu amuktadi eibu uba fanglabadi ko khanduna sina sina hinglakli mahakna.
Liriba warising aduna eigi peebusu khamjanjaba ngamjadre. numit aduda mahakki thamoigi anaba ado khangfa farabagum loisallakpada onthokna kejana oinajakhi efamda. Matam kuina nokpa kaoruraba eisu meegi fagi taraga nokpa ngamlakhi.
Numit kharani leiraga eigi lavna tadunata leiba esei adugi mayeksingdo ei chinfa farakkhi…

“Ngairi ngasisu ngaikhigani punsisina
Nangbu ningsingduna nangbu kaongamdana,
Punsise nangi warini punsise nangi wakhalni,
Nangna enakta leirabada kallaklude kanabusu,
Nangi wakhalna pukningda laklabada,
Khallude eina, eina nongmatasu mapokse awabagi…  ….   ….”

“Yambung eseise eina hanjin hanjin tabada yumgi meena ngaore hairabani eise aduga echehoida chatpadasu eseisimakhak hanjin hanjin tabaduda echena ngairibado laklani laklani haduna faoba laknarabani” esei adu khara leiraga internt tagi download touraga eisu taba fanglakkhi.

Adubu hallakhidre hannagum houkhraba numitsinggi warisinggum ma eigi marakta. Eina khumba ngamdraba wahangsing tattana hanglakle. Thainagi thouna yamna leikhibi eigi wahei khudingmak keidounungda hiktokhidabi mahak ado oiramdre. Chatnabi amadi samaj emung manunggi akanba nungsitna kanna yeiramle. Eitabu hallakpagi lambi yengbada henna cheina amuk pirabagum thokle mafamda. Eitagi paokhum amadi waheisingtabu tabada pennairamdabi mahaktunna ngasidi eigi waheisingna mafamda henna achakpa meida thao heirabagum urakli.

Houjikta mahakna hairaklambasingdubu karino, mikap thokpa ngamdana manglaknabagum taibangsida mangdi natte. Lav ki waheisingduna braja taduna eigi kok ase ani thokna khaidoklakle. Sagatlamba khanjaramba khudingmak marubhumida lamangnaba meesaak ado efamda oire. Lameina chakliba tagat tagt tekpa upalsinggi marakta eisu yaore. Kangfalsida eraknare numit ase tapna mamsinkhri yoobi pambi pareng parengsinggi marakta. Amambana yourakpasida saharsigi nil khongbase tapna tapna loisallakli aduga thamoigi nilkhongbasina henna henna kankhatlakli mangal haibadudi amatasu uraktana.

Ningsingba kouba sak udaba marup nangnadi eibu thadokpa koubata mareidredo. Nangna eibu henna chetna chetna kollaklimakhei taibangse maham ngamnamak ollaklii aduga eibuna sahar asigi apum asasing heidokfamgi amot akai marakta tariba lukhakkum channafam leihandri. Meet asina oisallabasu mamli pangthoklagana henna henna mamsillakli.

Ngasidagi chahi manga mamamnggi langban thagi ahing mamei amakhaktani eina mahakpu nungsi haina fongdokkhibado. Upal wapalsing chap chap lepkhi, mikup khara malemse tumin tumin leikhi. Eisu leikhi, onthokna thina nganglakpadi soidredana khankhi, amuk hanna mai ase thanggattuna magi mangda chatpa ngamlaroi eise. Kari nunggi eibu eigi nungsibase fomgdokluriba. Onthokna ekairakhreda maithomg ase echapmuk ngangsillakkhi. Wa amatasu ei makha taba ngamkhide…

Matam ado nga yamna fanaba khunggang oibana nongga hangkhibagi ahing athengba faoba en chingbi nupising, loo kaiba chatpa nupasing, nga faba yengba mayam amasu lambi lamjaodo mee amata wattana chatnaba matamni.
Thabaldo kayada pana nungsina fakhre numitto. Tha sitharakpakan oibana thasiramdaigi machettamak thokliba thajaduna onthokna mong hadana eikhoi animakki thamoibu mangal pibibagum toukhi. Makhoi thongal mayada mora amamam thaduna eikhoi ani magi en chingfam manakta famminarambani. Marak marakta thonggalga tainabagi pukhrida thariba en ado amuk amuk solli mahakna. Khungganggi lambi adusu enchingbi nupisingna onthokna marang kaina chatnakhre.
Loubuksingtana koisinba khunggangse loubuk mayaida chumdring lambi amana tubat samduna lambi achoubaduga samnahallakpani. Lambi nakangi khong machasingdo esingtana emai thanna chelle. mahei mahei en chingbi singduna pareng sana en thaduna nga yamna fanaba matamni.
Pakhang leisabi sanggu sangusu thenglaba ahing mameidufaoba en chingba yengba chatnari. Machin yangbi mou kharana eikhoi anibu thabal mangalduda uraduna onthokna nungaina wari chikthanaredako pakhang leisabi anise laknarambasu mahani.
Numit khudinggi chabit chabit chudunata leiba nongdusu lepkhre, atiyasu nong puba leichil amata leitraduna pumhang hangkhre. Makhoi thonggal mayagi laisang mayada pareng sana houriba malika pambisingdo ngamnamak satle. Manan onthokna nungsina efamda fung fung yeirarei marak marakta.

Paokhumsibu magi paokhumsibu khumlaroidoubajatla nattragana thina ngangnanaba khwaithagi thiba meena amuktafao sijinnadriba waheising thiribajatla? ei gyan tade phuk laona hougattuna hek chatpasu mangamdre eise. Onthokna nok noktuna harao harao fagi jugai tounaduna wari sannaminnarambani eikhoi anido. Lon thoktaba ani famminnabagum chap mannakhre mikup kharadi.

Eigi chahi mannana lairik tamminnarakpani mahakse. Angang oiringei matamda class khara punminnaramlaga eidi adum mapanda chatle. Thoina nakna tinnarakkhide angang oiringei matamdadi. Pukak chaonarakpa matamdasu einasu mabu epong ponggi sak fajarimatik yamna mukkhai haiduna koude. Manasuni eibu ningthemchamayumgi pakhangse mee sidhabana kalliba, sak takhatli haiduna nongmata koubaga natte. Eina makha tamtharoi haiduna yumda leiraba matungsidadi karamnabu tinnakhibano khanghoudre onthokna luna hek matinnarakkhi eikhoi ani. Mahaksu leisa mapung faraduna fajabagisu mapan naikhidre. Eise magi mammannabi olle aduga mahakna eigi emannaba olle.
Tinnaminnaringei manungduda khunggangi pukhri achoubaduada phi marak marakta suminnei eikhoi ani maduda mana hek hek hairei, “pirak o pirako ei subige nanggido adugane nanggi phi angoubasingdudi ei suroi nangna machu taiga tadega hekta haiduna sidharakkani, mee sidhabana kalliba, meegi sidra yengbana heiriba hayeng nangna louba nupido onthokna wagani…” kaya kayani mana amuk efamda bekhya toudouribasi. Eisu noktamak manoklaga khumnaradi khoi ani marei amuk tounarani haiduna khumde. Mahakna eigi fi sing yamna subhikhi.
Eina hotnariba sen ethok thoktaba thabaksing asigi nongmada imphalse amukti youhoudaba yadabagum ei nutigee adum machatli unahoudaba yadaba darkargi meesing adu unanaba. Sandhyawaida hallakpada yumda changdringei magi manakta famduna wari ngahak sannaba haibase ethou amagum oikhre eigisu. Chakkhumda chak thonglibi mahakki manakta laptakna mahakna thariba fida aduda famladuna jagat pumnamakki wari eikhoi anina sannadouribani. Wa wa nokminnaraduna. Eina cha yamna pammi haise khangduna chadi mahakna lollakpa masoidre. Gas to leina leina maduda thongba natte magi chaktusu. Youna kangdaba shing singdo phu phu kamduna thongdouribani aduga eigi chaduna gas tuda lollakkani aduga hektamk haigani “chado eidi nangdouna haona lonbasu heite aduna haote hairadi hayangdagidi nang nasana adum lonjouko” hairaduna amuksu noktharakkani.
Magi manaktagi thoklklaga mahakki machin moupwasing lairik ngahak khangdabasing takpiramlaga eigisu numidang angangsing lairik taknaba leibaduna adum yumda hallakle. Eina magi mamingse nongmata koude aduga manasu nangse eina hallibaniko aduna eche kou haiduna eina lakna laknana echeebemma echeebemma kouwi. Masigi khukousidani mana ting thokpa makhei saoribase.

Nutigi eina thabak hallakpada hanggadouribani mana eingonda “eigi ngasi litliba phuritse fajabra, samse nahankheiga mannadana lutungda loina punsinduna sai khara thadabase paktabra, kajalsi thamanbra…..?” eina nongmata fajade koubata khumkhide mangonda fajadunata leiraba maithongni mahakki. Ateidadi nongmata hangba natte mahakna eingodatani hangdouribase. Karigumbadasu hairakkani “karigino nangna ngasidi yamna thenglaklise nupi unaba chatluribra?” madugidamaksu ngahak adum tasengna masaoba ngammi. Maramsingdo hairakanda hannagum amuk wa wa nokminnagani.

Einadi fana kanna mahaibani nang lairikse makha tamthakho haiduna adubu mahakna chatluba trainingduga channaba thabak ama adum yenglani haiduna tokle. Mahakki thabakki interview gi darkhast ebasina einata edouribani. Mahakna heirasu eingondata ensinbase mahakki mathouni.

Punsise fanayamna maithirabani. Asha loinamak mangdrabasu ayamba mangkhre. Mana namna kenkhraba masa marengsing ekang kangsillaba upalgumbani adubu khangde mahakka marup oina yamna nakna tinnaba fangbasina asa amadi efamda lakkhi, khunggangsibusu yamna nungsihalli. Daita ase eikhaktagi nattrabagum kathokpa pamlak e hiram khuding sokthadunata leiraba eigi poknafam oiriba khunggangsigidamak mahaknasu thouna henna pibibagum toukhi efamda.

Sum ningsingli thokhraba thoudoksing mikup amagi manungda thoudok chamma chamma ma eigi marupki nugsi nungsiraba thoudoksingdo.

Ningthamthada uful brang brang houraba lambisingda charu makumsingtana pumchai chaithoktunata leiri. Nong khajiktang chubada leikhomana chatfam khangdri. Adubu loubuk mayaida changliba lambigi nakan anida chingkhong youdrifaoba sandokliba lobukki founasingna epom houraduna numidangwairamgi meisa yaodraba numitki mangalda onthokna pukning hoona fajahalli. Swizerland na mafam asidagi karisu taramgani thajade adubu manung hoduna tin changduna leiriba sing ase semdoktabadi yadri. Eina ngamnamak hotnakhi. Mahaknasu eigi khongthang khudingda pukning thougatpiduna eibu maipakpagi lambida asum chingsinbikhi.

Matam kharagi mamangdagi eina mafamda ningai toubagum paokhong ama challibagum oinadunata lakkhi. Wa ama haidouba leitamak hairaduna. Aduga manasu thengnaba khuding gri gri taktunata leikhi hairo hairaduna adubu eikhoi anina fagi tadunata matokkhi. Thamoina kanna ningai touriba ado mahakpu nungsiba haibadu oiramalle.

Chingnabatana yomduna ngasimakhei tanikna ngairamba paokhum ado ekhang khanghoudana khumdorakhi
“Eina nahanna khangle.”
“Karino khanglibo?”
Sana ebungona adumna hairakkani haiba (mana efamda kouba minggouni laknana).”
Ado khummo nangdi eibu nungsidabra?”
Nokpa yaba penna noklaga nokna nokna makha tarakkhi
“Eidi yambung kouba ngamloiko, eina halliko.”
Madu hairamlaga amuksu penna nokchakhi. Nungaiba fagi ama tarabagum aduga endo amuk solluraga einakta changsinduna famlaraduna noklamba khudingmak chap lepkhraduna yamna wana ninghannabagi khonjenda amuk hairak e
“Nangse einasu mapan naidana nungsi. Nangga tinnaba fangbada eigi punsina asuk yamna haraoba nungaiba faokhidri. Adubu einadi nafamda karamna nungsi haiduna fongdoklugani……..adu nakhoi ahal lamanna eibu mamou oiba pamdouba mandeda.”
“Adumna haiganu karaidagi pusallakliba warino nanggidubo.”
………  …………… ………….

Wari kaya sannakhi nungsibatana pik thallaba warising. Numit adudagi eina mahakpu lav haiduna nungsina koujakhi. Mamimg asidi eina magidamak thonkhibani. Mahakki maming adudi eina nongmata mapung fana koukhide. Efamda mahakna yambung koukhibasu numittudagini adubu meeyam mangdadi eikhoi anigi mingou ase nongmata kounakhide eikhoi anitana wari sannaraba matamdata kounabani.

Mikup khuding mahakna eibuta nungsimanduna khambandunata lakkhi. Numit khudinggi chatluba thabak thouramsing khudingmak amata chithana liba yaba natte mahakna. Saogallisu angakpani moupwanupaga amuk khara ngangnabagi, manaonupiga amuk marei toubagi famungdagi hendokloi, chara hengani, kananasu themba yaroi. Eina thabak hallaklaga mahakna angangsinggi lairik pafamda nattraga chakkhumda leiramdrabadi ei adum khangle soidana kanano yumgi mee amaga marei tounaduna magi kada mathanta leiramlani haibase. Eina hangdringeida angangsingna adum hairakladouni “yambung khoi echese ayuktagi chak chadribani. Yambung nangna hairadi yarakkani. Khara kouthokpiba yabra yengbiyu aduaga chak chaminnanaba.”
Makhoi emung manunggi ahal laman angangsing loina khangi maga eiga luna tinnei haibase aduna angangsingna eina hairadi yani haibase khangduna hairaklibani adubu makhoinadi maga eiga nungsinare haibase fana kuirafaodi khangkhide.
Ahanbadadi koubasu tana tana khumloidouribani mahaksu manakta changlaga themba yaba themdrifao adudagidi eiga punna chaminnadradi charoi haidouribani. adusu pukham amatada chadradi yaba natte, eina maduda hoi punna charasi hairabadi mahak hougatlaklani. Saoba fakhrani. Mahakpu themba numitsimadi eina numidang angang lairik takpase adum thengle aduna khara leiraga eisu angangsingse ayukta oina onthokle eigi lav ki ningaina kanmanduna.

Onthokna chetna nungsinarakhi maga eigase.  Mikup khuding thadoknaba yadabagum, esingga ngagum tokhainaba yadabagum loinarakkhi, eina magi manakta leirabadi mahakna kejabana oinabana efamda pikta pikliba angang machadu mangai.
Eigi nungsinaraklaba matungdadi mahaksu eigum thabalda ngaorabi haido oirakkhi. Thabal faraba ahing khuding mahakna makhoi pukhri manakki engkholmanung lom thangba khara makhong mayada houba heikha pambi amadi takhellei mayam satpa mafam adudani mana ahing chuppa thabal yengdouribase, ayukki numit thoklakpa yengba, sandhyawaida khunggangna fajaba yengba pumnamak masu eigumna pumngao ngaorakkhi. Mahakna khwaidagi hek pamjabase numidangwairam mahakna ningthina keraba matamda magi sumhatna fajaraba saktamdo eina uba fanglbadi mikup ado magi khwaidagi nungaiba mikupsingni.

Khungganggi umang lai haraoba khudinggi mahakna jagoi saramdaido mahakna kebada eisu adum yaodourabani “si fajabra, sina pakkadra?” eina hek fajei haidrifao mahakna kegani. Amukti mahakki nachom eina imphalgi leiyonfam khudingda thibada numit pungta takhi adubu mahak jagoi saba yaodana eina nachom purakpa ngaiduna leiramkhi. Thenglakpagi amuk mahakna nungsina oinana saokhi efamda angangba machugi mana ani ahum yaoba nachom ado chilladuna lai haraobada sakhiba jagoiduda mahakna fajakhibado ngasisu meetsida sang sang uri.
Mayeknaiba setladuna wangkhei phi ama elladuna, nachom ado chilladuna, lutunggi samlang aduna wai wai taraduna kuchunaga ngoubane masanaga chung firal chana wangbaga, khutsasingdunana onthokna thotna nouna sakhre jagoido mahakna. Nongmasu haraoba manungda mahakna kajenglei upladuana reson phurit littuna thoibi jagoi sakhi. Ei khangde thoibina adumna fajaramgadra? Lai sannaringei jagoi leppa maraktuda mana ei thirakpada eina laibungda leiramdrabadi mahak eina hallaklaga koubada khumlakpagi wadi leitre. Hek themdrimakhei maramsing sugaina taktrimakhei adum saodouribani. Eise eigi lav ki saofamni, kejanafamni, oinafamni, waroufamni, ashani, pumnamakni mahakki. Nungsibase eina hellli mana helli khak hainaba adugisu eikhoi anise amuk khatnadouribani angang macha ani loina tinnabagum.

chahi khudinggi khungganggi lourok panthana yourakpa matamdo meepum ngamna loubakta leinaba lou sunaba matamni. nupi angang ahal laman khaktana. eigi thabak chatttaba numit kharada eisu makhoigi lou yeiba yaokhi mari mangarakti. mahakna namduna thabak chatpa lephallaga lou suhanba numitsu yaokhi. Mahakki manakta leihanningbaduna mahakna eibu khamkhibani thabak chattanaba. Eigi etoubu uraga mahakna khulangsingdugi mamangda fongna nokpadi yadraduna lonna lonna nokkhibasidi. Eigi awabasu kaokhi. mahakna poinugi mayek senglaba nungsada humangna jri jri chinnthaduna lou suribagi awabadusu mangonda faodabagum thokkhi.
Khungganggi sangarigi ke ke laoba makhol marakta, sangi sarik makhol marakta magi eigi nungsi warisingna sur naina tinsinkhi. Awooba machin yangbi mousingduna karamba marino khangdraba eikhoi anigi maridutabu laknaningna laknarakpada saobaga thugalle mahakna khatnaningbasidi laknarakpa singduga onsinduna. Eina hek meetyeng amana khamhoudrabadi adum khatnaba soidre mahakna. marak marakta khallak e eigi lav se nupa oina poklamgadoubani mahakki matouse, kananasu hek lakchaba karem kathinaba yade mangonda.

Ayuk karigumbada mahakna makhoigi sanbii sannao mayamdu  khungganngi maning thangba sanjabunglomda punthokpa lakpada eina thengnarabadi mahakpu eina  “anuradha san tharo san tharo” haiduna hek hek laknei. Moirangthem enaona eba anuradhapu ashramgi rajkumar haiba radio natak aduda anuradhana san senbi oibaduda eina mangonda laknabani. maduda mahak nongmata saodaba yaode. “natak ado yambung thungnadabani, eidi kainaba yamna kee adu laknarakkanu” haiduna saokhibasidi eigi lav na efamda.

Eina makhoida lakpada sumang thelong emung manung mahakki ka chaiduna leiramlaba angangsing lairik pahandaduna leiramlabadi eina mangonda onsinduna ngangbada khumdunata leiba mahak eingonda khumlaklaroi. Mahakna soire ado khangjaraduna aduga eina saoba khara faraklaba matamduda amuk laknaraklani ahal saba heikhibasina hairaduna…

Mahakpu eina matam chuppada fajadunata, thot nounata leihanningkhi adunasuni eina magi ake amougi potsing ado nongmatasu wathankhide. mana leidouba leirafao eingonda “sina fabra sidi fattabra” hanglagata leidouribani. Eina mafamda piba khudol amatada amuba machu yaoba yaba natte karigino hanglurabadi, “yambung amuba machu yaona khudol pinabase thungnade hainei. Eikhoi anidi kainaba yade. Eidi nangga kainarabadi sigani” haiduna hektamak makhumlakkani.
Mareina kallisu saobana thurisu mee amatana khamjinba themjinbaka mangonda changba natte. Yadraba mikupto nongmatasu eina thembada khambada enkhidaba yaokhide eigi lavna.

Eikhoi anina nungsinarakpa chahi animukki matungda mahak thabak fangkhre. Yamna wai toklage toklage yamna hairammi eina hek mayadaduna adum touhankhi. marak marakta eina fagi touduna laknei, “nangna yumda sum leiduna fanek khara londuna leiraga eina thabak chatlamdaida bhara leiraktradi fanek fijida punduna thamba lupa kun kunthrado puthoktuna pibado houjikti nangna tolop charabanina eina khara khara yamna louba yaredana.” maduda mahakna eigi waheisingdo taraga haroakhibagi maithongdo ngarangta oiraboi khallak e. matamna leptana houjinkhi, thasi purnima, nongju basanta , ningthamtha kaya loikhi eikhoi anina amata oina mikup amata lapthokminnaba yadana punminnarakkhi.

Ningolsu amata yaodaba eigi yumdadi chahigi hiyanggei thana lakpada  ningol amatasu chakkoudre. Lav hoigidi machesing, manesing adubu chak kouribannina mahei mahei ningol sing aduna purakpa acha athak sing adugi maraktagi mayamna chak chanadringei mahakna eigi damak saruk  pirakpadi soidre manaonupi tharaktuna. Mahakna khwaidagi yamna pirakkadouribase eina cha thak pa yamna pambanina sanggom, cha mana chiniduna khwaidagi maruni khallaga mahakna pirakkadouribani.
Nga yamna fanaba khunggang oibanina mahei mahei nga yamna fanei mera langbanda. En chingbana chingba, looda changbana changba ngana tunggon thanna thanna mayamna loubaktagi khongsingdagi pukhatnarak e eikhoi emungtamak oirambasu yai meerol leijadabaga oire nga fabasu sangludre. Mahakna nongmata ma khaktamakki haiduna amukta khankhidri. sandhyawaida makhoida hek chatluba matamduda atei wari amatasu sannadringeida mana eigi pugadaba ngasingdo hanna semduna thamkhragani. Sina ayaibani sina atekpani haiduna. Aduda nattana ahaoba mathel ama makhoida thonglabadi eina manakta hek laktrifao marei chakri ama hekta tousinnaduna mana chak charamloidouribani. Ei hek laklaga punna chaminnadrifao chararoidouribani. Eitaga punna chaminnabaduni mahakna ngairamdouribasi.

Punsigi manglamchattta thokkraba awaba ninghannaba hingningludraba hamchatnaramba ningsingbagi sum charaba esung emmanabasingna maton youna chatkhraga eina chatpa ngamhoudabagi cheinasing ado tapna tapna kaoba ngamkhi mahakka punminnaruba aduna. Eigi punsigi upalduda anouba yenningsing chonglakkhi basantanna laklabagum.


Eigi lavki punsi ngamnamak onkhi eiga punminnarakhiba numittudagi. Eina mahakpu khungganggi akhuba mityeng maraktudagi achouba asanba wakhallon khanba ngamnanaba hanna hanna hotnakhi. Punsigi tanglaba meegi asengba mammal khangnaba. Meeoiba masengi marakta leinariba marisinggi wahanthoksing khudam pi piduna wari kaya tahankhi mafamda. Eitagi waheising aduna mahakki amata ngairaba asasing oikhi….
Khabar chang naina padaba yaramde eina mahakpu, diary edabasu yaramde, magidamak panaba lairiksing chefong kayasing eina pikhi. heinabising aduna awonba ama purakladuna khabarda yaorakpa eigi seirengsingdo mahakna amata manghandana amata chithadana thamjinjarammi….
Prithibisida masak yamna leiraba tamjaningai oiraba nupisinggi warinsing eina mafamda liduna tahankhi. mabu thouna peeduna hinghanba amadi, punsibu langthengnaba ngambi ama oirakhanbadunata eigi ethoudang oikhi. Matam pumbada mahakna eigi waritabu khourandunata leikhi. aduga eigi awonba khunggang amagi manglan adutabu mahakna matampumbada pukning thougatpiduna mateng pangbikhi. Mahakki mafamda kathoklaba eigi seirengsing mahakna paba fangbada ngamkhei leitana haraojakhi.

Eina karigumba khunngang ase thadoktuna manipurgi mapanda thabak kharagi hek chatpa matarabadi mahakki asaobi haibado maoire. Lapthoknaningdabagi touribani. Matamduda eina mabu themba yamna wakhi. Mikupsing aduda eina eigi wakhallonga mahakki wakhollonga thayainana hek hek chingkhainaraktuna eibu makhei fangna  yamna kanna saoninghankhi adubu eina thembada mahakna nongmatasu khoikha linkha thakhide. Mapukning nungsiduna marak marakta eigi nakta hek hek kapkhi mahakna.

Mahakna eibu nungsibana karisu uraktraba mikupsingduda khambanbatana eibu mahakki maral sifam haibado oiraklabagum tourakkhi. Maram ama nattraga maram amana ningai sangdanarakpana nungsibagi monna thotna luna tinnaramba marido tingkgngtana pik thallaba narak mongsonggi sa keigi lambigum, nongjuthagi leikhom yamna thoklaba khungganggi lambigum ahongbatana pik thallakle. Houja houja kayana ma eigi marei chakrising ado mikup khuding numit khudinggi hengatlaktuna amana amabu fathanaba ngamdana eikhoi anigi nungsigi leikol ado nongma nongmagi mami samlaklaba haibadu oirakkhi.

Eigi khangba naambakhi pankhei ado hendoktuna asaobana henmankhraduna khanthahoudraba mikup amada, “punsigi oina nang eigi marise tatlabani” haidokkhi. Eina themdunata lakkhiba eigi lav na numittudadi mahakna kayarak themkhi eibu, amuktadi ngakpiyu haiduna hanna hanna efamda haijakhi. Asaobana thumhatkhraba wakhaldubu joy touba ngamkhidrabana mahakki waheisingduna ma eigi lambina tung handuna mai mai unnadana chatnabada matakhi.

mahak thengnadringeida leiramba punsigi lanfamda maithirakkhibagi laimansing aduna henna mathi fonglaktuna ahing kaya chaba tumba yaraktraduna ei hospitalda chattuna docter singdagi paotak loukhi. docterna hanglakpa wahangsingda tattana eingonda hangkhibani, “nangna nungsinajaramba kainakhiba yaobra, sengna khummo, paokhumduna layengbada mateng yamna panggani” haiduna  adubu eina hek ngamduna wa lotkhi ei khumkhide. Ei amasung lav ki waridu eigi docterduda ei likhide. Doctorgi hidaksing aduna pothahanba ngamlaktraba eise mikup amafao ma eigi khunggangsida leininglakkhide. Makha tana ei mahei tamlaroi khanduna meeyamgi seba touduna laklaba eise mikup amatang oirabasu pothafam fanglabadi khanduna angang oiringeidagi mapangi sansarda heinaduna lakkhraba lambiduda manipurdagi amuk thok lakpa takhi.

Samudragi erollungda luplabasu awangba chingdolda karabasu asukpa umangda leirabasu thamoida chahi kaya chupna takhraba nungsigi dakpham adudi kokpadi manaidre. Onthokna wakhre numit amuk taba numit amuk thoklakpagi thoudousingse. Lapla laplagana eigi lav pu henna henna nungsirakhi. Eina mahakpu karigi ngakpikhidribano? Eise paap chellaba nunggi thamoi pallaba meesak adugum ethantana ujarakhi.

Punsina asum hikthakhibana thawai yaona hiktharaktouraba mikup adudani eina wana numit kayanigi matungda mahakka wari saba fanglakkhiba, khankhi houkhraba ebannigi momon minoktana thallba taibang ado ma eigi marakta ebannitagi nungsi leikolnungda manam nungsiraba leihao leirengum satlaragani khanjakhi adubu ollakpa chahisida nungsirabi mahakki saktamdufao ujaba fangdringei mikupsida brajana khaidarakpana hankhre kokthaksida.

Mapok mayida afaba amadi maipakpaktuna ening tamna nokchaba fangbagi mayi amatasu yaoramdraba mapok asigi punsise karino haido ngasidi mayek sengna khangle adunani houjiktada nongsu mangdana, churakpasu toudana kok asina ani thokna chekhairakliba.

Khonjen ado ngamnamak olle mahakki. Numit chuppa kaptunata leirakpana makhon tare, wa kanna ngangbasu thoktre, mahakki phone ni haiduna haraona paikhatlubani. Eina hangba wahang amatasu khumlaktre. ngasidi efamda yambung hainasu kouraktre supnatagi apikpa sithaaraba kholjelduna kapningna kaptanaba wana peesing ado thinggatladuna tapina hairakkhibani houjikta,
“nangna hayeng matam amada yumda thoklakpadadi eidi leiramlaroi, eidi nupini nangna nupani, eigisu ema epa lei makhoigi mathakta eina karibu haiba ngamgani makhoina eibu sembirakpani, nangtaga punsi chuppa awa nungai anida nanakta  naothi sajage khanjaba eise eraibaksida tamlamdre, eidi yamna ware adubu nangdi eigumna thoktaba oisanu, nangna pirakhiba khudolsingse uraga ei yamna kapningngi kappa nattanasu karidi upai leiri eigidi, ado simatangdi yabiyu nangna pirakhiba khudolsingse amata chithadan ei thamlamge nangna yumda hallaklaga khara lousanbiyu enaonupida sinnajaramge….eingonda wahang amata hanglanu paokhumsu leitre khonjensu thoktre eidi, nangse amuktangdi uningbani kuire nangbu ukhidaba…nanggi punsidi mai pakpada oiyuko…..ngasidi karisu hainingai leitre eigidi…….”

Eina wahei amatasu haihoubasu nanghoudre eigi lav ki mafamda, eina matam kuinadagi ngaijaraklibase mana luhonhkhibagi pao adu tananaba tarabra? madudi natte, mahakna yam saokhibani eina anuradha anuradha haiduna eigi lav ki mafamda laknabado. “Kainabagi warido yambung eidi pamde pamdeko eingonda anuradha haina laknaganu” laknaganuta haikhibani. Ngasidi ma eigi warise kadomdano???  Mikupsidabu mahakna thamoi meichak khangnaba eitabu ngaina taramba esei adubu taramkhigadra?

“Ngairi ngasisu ngaikhigani punsisina
Nangbu ningsingduna nangbu kaongamdana….  ……..”

Taramlaroi esei ado eigi lavna ngasidi. Ahing nungthil anida eibuta waroubana makhol thoktana mahakki ningol kaduda pee singna atat akham naidana ei amasung punsibu ninda toudunata leiramlagani. Adubu mahakna eitabu ngaina taramba esei ase ngasidi eina amuk tarare punsisida mahakna eibu soidana ngairamkhini haiba asaduda…karamba mikupta nong amuk ngallkalagaba ahingsi adum mamdunata leire saharsida. Eina nungsina koujaba ‘lav’ haiba minggoudo thadokladuna mahakna yumnak sagei ollamladra? Mahakna eibu lakpa ngairamkhigadra???


KENEBO RAJKUMRA

*******************************************************************





"2012"


Bikash amadi Thoithoi waari saari park tah....Thoithoi nah maasu mahei tamba loireh, Bikash su senthok leireh....chahi kayaam kuina leikhisi hainonah houdorakEe....!!
Bikash waakhal ngaiHak khalli....mayum gi awaatpa menKhatKadaba, machan amasu hanna thaajaningih chahi ama ani leikhisih haai.....!!
Animak amana amabu yaamna eekai khumnana chatnei aduna Thoithoi su yaareh....adubu matam yaam thengThajanu fangJahouroi kaaina fagi tounei....!!!! 

Bikash chak tokAaga ngaihak potthaba oina TV thaagatlih.......'2012' english movie laakAmmih Star Movies tah.......Volcano kaya pokkhaiduna prithibi loiGadoubagi taanFam utlih film duda.....Meeoibana waana semJaba fura dalaan, lan thum pumba lupKhreh.....!!!

KhangHoudana jwaar haaba gumba yaamna kanna nikpa ama faourakEe Bikash.....eemung dah leirambadagi chenThokEe.....mama mapaa busu kouthokEe....mapaandah thorakPadadi feebham ama oiramLeh....atiyaadagi chaouRa2ba arangBa meteor(thawan michak mathi) sing taarakLi.....maaiKei pumba pumTum tumLammeh.....khangHoudana Bikash eemung dah chenSinKhi....Thoithoi gi mapaou hangNingBana fon koithi thi eemungdah.....fon adu kachin amada taaba Uiii....chenSillubada ngaanDuna leirammi....eeri screen dah 'Thoithoi callling.....'
Eekhang khangHoudana chaouRaba Meteor mapaak ama taarakPa faouWih Bikash ......matungDi pumMam mamKhreh....!!

'Eebungo2 keidoureh' haidana sagan nomduna leirammi....bikash ki mama nah....Bikash humang pumlup luptunah leirammih.... TV mamang dah.....TV yeng2nah sofa duda Uitharuraba jaatni.....!!

Fon paiKhatLih....msg thaai....
'Hey....Chahi ama ani dudi yaam laapMankhreh khara tenSinSeh'...
Thoithoigi reply laakEe, 
'Aehh....keidourageh....??'
Bikash, 'Keisu toudeh'
Thoithoi, 'Adudi keidouNgeinoh???'
Bikash, 'Hayeng...!!'
.....................................................
Written By: Sada Ahongshangbam

"MATHONG HUKTABAGI NUNGSHIBA"


‘Karigino eina nangbu nungsiribase?’
‘Mathong huktabagini’
‘He he he…chummine mathong huktabasi nangna ihel helli eina khangna tinnaramba mayamdagi, adubu masina eibu ngakhalli,eise kok leikhatlabra khangde’
Ngaihak tumin leikhi,aduga makha tarak-i:
‘Wari ama liyura?’
‘Kari warino liyune’
Wari hourak-i.
‘Nupi amagi machanupa ani pok-i.angang loina oiri.mayamba adudi yamna maram mok-i.mamaduna lairik pao hairasu pai,ima fi loushilluge sida famlammu fammi,tummu tummi,chak chao chai,mamana hairimakhei illi.atonba adudi onthokna ngangna shaknaba wai. mamana lairik pao hairasu shannaduna leithok-i,fi loushilluge famlammu hairasu shumangda nonglakta chenduna shannarui, mamana saoraklakandada changsinduna lairik pai, famduna lei. mama aduna macha anidugi manungda karambana henna nungshiramgani hairak-u’.
‘Haiba inba mayambaduna henna nungshi tabani’.
‘Wari makha takho’
‘Mama aduna leikaigi machem manemsing koirakpada tammi “ inamma! eigi ichanupa ahalsidi maram onthokna mokkhre,eina tou haibadutani touriba.atonbasidi onthokna mathong hukkhidrebu inamma Tomba Tomba khamna khamna lam henkhibasina.adubune inamma,angaobase mamagi awabasu onthokna ukhre,ngarang numidangse mapaga khatnabadagi chak thongna thongna pukning nungsiraktuna chakkhumda kap leibani.mayambasdi eina lairik pao hairabani haiduna nonthaduna leikhrabani.atonbasidi changlaklaga mama eibu themlaribani,kayada nungshikhre inamma, mayambasigidi thoinabu wadre,atonbasigini eina warise…Wari loire,maram khanglaba nattra,nangna ei nungshibagi ha Sanatombi?’
‘Um khangle…’ 
Makhoina mama machagi nungshiba, eikhoigina shabi shanougi nungshiba, adubu mannaminnari mathong huktabagi nungshibasidadi.
..............................................
Written By: Haobijam Chanu Prema

"REPULIC DAY"

Hayeng GanaTantra Divas numit neyeh
Republic Day suh hai maalleh
Kari haino eisu khangdeh
Lairikta keida dum taabeiwani.....!!

Meeyamgi leiNgak chtpa dubuneyeh
Oja Chaoubhal nah haibani
Oja maNgondadi kanana hairi jaatnoh
Maasu khngda jaatnidah....!!

Vote nenah toukhibDo
thaa amamuk yuu lemna thakpado
Peisa kasu fangbado
Adunesuh haidah Eeneh Tharo nadi....!!

Eina khngba haibu
Hayeng GanaTantra Divas numit nih

General Strike touba numit nih
Shutti thaba numit nih....!!


.............................................
Written By: Sada Ahongshangbam

"NINGTAMNA KAPPAGI NUNGAIBA"

Kappagee nungaibasu lei
Fong fong saraba manil karaba pina 
asum asum chinthahanba
Thingbinaba pambei amatasu puthoktana
Akaiba thamoi ado sennabiba toudana 
mathannata asum kaihankhiba
Kananasu khangloi madugee nungaiba
Taibangbu konduna 
ningba thungbatabu khourangliba makhoina
Naitom tarakpagi nungaiba 
Ash! Kayada nungaikhrabano mikup ase
Ethannatagee oiningjei punsi chuppa
Pininglude mahao ase khoidana kanadasu…..

Asasinggee aroiba ngamkheisu maduni
Kananasu kallaknadraba mikuptusu maduni
Omorgee mapok amada mitamluraga
Mikup aduna sarakpa pungjasing,
pungjasing aduna sarakpa numitsing
Matam khuding kappagee nungaibatuda faojaningngee
Matheltana yomlaba hingbagee mathellaksida
Khoidana ngaojariba khwaidagee ningtamlaba mathel ama
Thunghanbirakpa mikha pollaba thawaisida
Karamna thadoklugani kaina setnarabagum mikupsibu…

Khonjen thoktanaba thinggatliba khounaosida
Thamoinungdagee phungatlakpa nunghikkholsingduna
Atat akham leitaba pirang oina 
chintharakpa hainarubasu toudana
Mee manlamba mee mandraba khajai anida
Oh! Kayadano kayada kayada nungairaba
Ningsingbagee langlana tattrifao chinthajasanu
Asuk nungaibasibu, asuk ningtamba sibu
mateng amasu lourudredo einasu 
eteng amatasu niradredo efamdasu
lei
kappagee nungaibasu lei
ngasitamak khanglak e ei…

........................................
Written By: Kenebo Rajkumar

“NUNGSIBA”


Irei ihul puna
iraokholga loinana
ihourakfamdagi chentharaklaga
asum asum ichel taptharakpi
liri khoiri chenduna
pakla ipakta itinfam oikhibi
laija turel o,
ningsinglakle onthoknasu nangbu ngasidi 
pangkhaknarambasida 
taibangi thuplaba thamoigi lichatka
.
.........................................
Written By: Haobijam Chanu Prema

“KADAIBU KOUWI NUNGSIBA”


Humang nah lupLaba maithong buh teithokTuna, pikliba macha bu chetna konn, meenok meisha khangLiba Mama amagi naoushum eeshei doh nattabra nungCbah

Machin laouna kathokTuna, Pikliba macha singbu chakThaakliba cheklah dugi mitsana aduda yaouRamgani nungSibah

Ayukki ngaNgraannaba masheknah chingShangLaktagi saafongLak, cheklaagi khonJel marakTuda taariba lokk gi khonJel dah faouramGani nungCba

Arang araak pakTraba, mathot karakpi nujagi chmla maithong ningthibidah taariba louNamba yaoudraba meenokTubu nattraba nungCba

Pumnamakta yaouWi nungCba........Love is Universal.....!!
..................................................

(N.B: Sheireng mak nattrasu Scrap-writing oina loubiyu)
Written By: Sada Ahongshangbam

“HALLAKKHIGADARA”

Khunggangdudagi sahardufao, sahardudagi khunggangdufao
Meeng amakhatani eina khangliba, mahakki mamingdukhaktani…

Khunggangdudagee sahar, sahardudagee khunggang kaya faoraga atoppa achouba sahar kayafao
Khongchatsidi leptri meehulsina naplibanina hakchangsida
Thawaidudi laphoure heipal leipal singgee marakta upal wapalsingee marakta
Chingsangsinggee fajaba uba mafamduda
Founasingna ethakki jagoi saba lamdamduda..

Wari kaya liramgadra,wari kaya saramgadra mahakna
Sajibugee kurao mapalda, kabuliyagee angangba mapalda
Karamba wahangbu hanglamgani kallakchana…

Thongnao hangdokliboi henna mamsinkhraba ka asigi
Mallaba pardana humjillapkpa eigee maithong tamna
Musinaraba nongju matunggee thabaldu puraduna
Kourakliboi khallui tadaba kuiraklaba khonjenduna mahakki
Eigee thongnaogee parda adu haidokladuna
Malangba nangni haibadi khalludredo matam chuppada…

langban thagi anisuba ahumsubagee lonnaba ahingda
Takhellei koubi leirang nangbu leisat tamlidara
Engkholnunggee pukhri macha taba khong lambiduda
Khongthang khudingda khonjen amana nillamgani
Chinbanda momonna thunglaraba tangna
Karigumba sintharaklaba mitludei pirangsingna
Ningsinglamgani eitabu laman khumningbana ngaorabagum…

Yenning kanglaba punsigi maruda wakchinggee noggumna khikpikhi
Ereiduda eraknanaraba eibu hingbagee khutsana chingkhatpikhi kangfalthakta
Thabaltabu khourangjaba engage nongjugee ahingdasu
Nungsibana thallaba mityengduna yengkhibada atiyada
Ngamnamak mangkhibani nokliksingdusu, amangba nongsingdusu
Uhanbikhi taru taruraba thabaldubu mitsna anida eihakki..

Wahei manglaba eigi wahei loiraboi efamdadi
Ngairidara mafamsida eibu ningsingbagee tingkhangsingduna yooranaba eitabu

Lambisida lepli ahing amadi nungthil anida
Maion kaina lambisida hallakkhigadara khanduna kanamabu eina…

.....................................................
Written By: Kenebo Rajkumar

“MAITHIBAGEE NUNGAIBA”

Lak-khibni punsise asha kayaga
Asashingsigee chnfm leitra mtmsida
Hairasira eibu maithira lanmini
Hllasira maithirba lanmi oina?

Maithibna punsise mpung fahalk-khibne
Ngasidi maithibna kp-hallare punsise
Thamoisu mchet thokna thugaibirare
Maithibse punsigee yeknba amara?

Punsi amaga mitlui pirangga
Thadokna yadra marupni mkhoini
Maithi lanmi ama oirasu
Maipakpani khnna hllage.
..................................
Written by: Laishram Lenin

"MARUPKI WARI"


PART-1

Ayuktadi numitki meisa thoina kande. Ayeengba nungsit ki sahumna yeibada hakchangse etek tekhat li. Thongnao hangdoktuna ayeengba nungsitki sahumdo ka sinba thungna changhal li. Thaongnao hangdok khibada uriba saktam di thoidokna anouba natte. Ayuk ki ngangran naba numit ki mangalna yeibada eshang sanglaba campus ki saktam machete, aduga fencing gi wangmada uriba achouba pukhri aduni. Numit masing kayanino eina pukhri asida yengduna leiraklibase…? Chahi kayagi mamangdagi pukhri aside leiraklamlagani. Pukhri asiga sagon naba wari kaya amasu leiramgani. Adubu ei maduga sagonaba wari machete amatasu khangde. Supnagi numit 5 ni khakta ngairi eina pukhri asibu uraklibase.

Akanba numit ki meisana chaktheklaba hakchang asi puraduna eina kasida thunglaba numit adudagi pukhri asi urakhrabani. Echok choktharaba hakchangsina kasida thunglabaga, thongnao lanna yengkhibada urui tanik taniklaba sangbannaraba eshing gi emaina chonlaba pukhri ase. Pukhri asigi eng taplaba emaisina eigi chokthaba pumbadu kharagi makheidi hanthahanbagum toukhi. Mityeng hongdana ngaihak asum mak yengduna leirui pukhrigi saktamdo.

Minin tana shwor honpham leitraba sahar gi arangba nin-khongba maraktagi khajiktang theidoklaga leriba echik chiklaba maphamsibu urubada eigi pukning gi charangnaba pumba khara gi makheidi phahankhibagum tou e. ninkhongba maraksidagi kayada chikna leiramliba maphamsina, ei ngaktaba ngamde. Marak marakta athap padagi train gi khonjel na nungsiba uchek ki khonjelgum tarak e. olang onsaonaba kalen gi meisa maraktagi maphamsigi ningthijaba saktamsinadi eibu ngaihaktangdi pothahalaboi khanli.

Nungthil gi saktamdagi pumtop top na ayuktadi pukhrisigi saktamse amuk ka henna ningthijana uhanli. Ayuk nungthil gi asaba nungsit ki echel adu yaode. Ayengba nungsitna engna tapna hakchangsida thenglei. Pukhrisigi top top pa sakktam ama hairagadi eina ahanba oina ukhiba eshing sokpi nupi machaduni. Makhut ta eshing soknaba patra ani yet oina pairaduna kayarak hanna eshing sokpa lak e. thoidokna magi saktamdo pukning huningai natte. Kuchu mubi nupi machado maphi marol tanan tananbasu natte. Adubu setliba phijoldo mangondadi pakchabagum khanli. Rashi leina ubagum tou e magi saktamdo.

“chinisibu kayam happu haibano?” thaonao mayada famladuna pukhrigi maikeida yenglingeidani Prasantana hairakpado.

“eidi chini yambinu. Athumbasi kaya yadre.” Eina mangonda onsinduna hai.

Mahak cha longadabagi sem saduna leiribadu eina yenglui. Mhakti asouba eshingduda pukning changna cha sem sagadabagi hotnari.

“nang gi hounabi wari amagi machak thiriba oirinine thongnaoda pukning changna yenglibado.” Prasanta na hairak e.

Ei magi wadu yaningdaduna hairui, “kadaidagi warino thok kadaba, sakhrabasida wakhal ka amata khanba ngamdre. Onthokna sakhre. Leiba ngamba mapham natte. Nang di mafamsida asuk kuina leiba ngamlibase karamnano eidi ngaklibani.”

“sanaleibak Manipur, chingna koina pansaba chingmina koina pangakpa, ema nang gi nasaigonda chaojaba, ema nang gi natambakta leijaba, kayada laibak fariba. Adubu punsigi chakrina takhairaklabada chenba tabani hingnaba, nongmadi sana leibak nang gi nasaikonda hanlakhigani soidana. Eyum lamdam nungsibi eina nangbu karam kaogani.” Prasantana hairak e.

“seireng oina tourabra nangsu.” Eina nokna nokna magi paokhum pirui.

“sibu einaro, sana leibak tagi henba atei keidabu leiridage? Meetei kavi kanana sana leibakpu seithadaba yaobage. Loktak ki fajaba ubada kanana seithadaba ngambage? Karamna kaogani sagonnariba puwarigi wari singbul. Khamba thoibi gi nungsi wari prithibida atangbani. Thamangkhong gi eyaida sak khiba nungsi wasakto chingoo thangjing manasu ubiduna sabi sanou anibu nungsi panthung youhanbikhi…”

“ah! Meetei kavi chaoba na kayada chumna hairamliba, lairabi erolni khangdabana haibani, meetei kavi lakhini. Bhramhaputra torbansida meetei kavi ama kanasu khangdana lot tuna leiramlidana.”

“nangna wari ebadudagi eina henna eba ngamlibani, ngasi ayuk asida nangna kari wari sagatlaba hayudana tasi. Nang gi eshing sokpi asina main protagonist oina nangna wari ama sagatpa ngamgadra?” mahakna cha semna semna eingonda hektamak appannana hairak e. ei magi paokhum pirudana thongnaoda metyeng thamlak e. laptakna uriba pukhri aduda kuchu mubi meeram macha nupi machadu makhut ta patra yanladuna eshing sokpa lakpadu urui. Eina magi paokhum oina hairui,

“eidi maphamsida meenouni, nupi machasigi maramda karisu khangde. Karamna magi maramda wari ama sagatuna eba ngamgani. Supnagi numit marinikhakta oirini eina nupise uriba. Maming khangde, leifam khangde, chahi khangde. Karamnano eina wari egadouriba?”

Samba loiraba chadu ama eingonda piraga enakta changsinlaktuna Prasantana hairak e, “wari haibasidi bhabna sagatpane, magi maramda nahakna sagatlaga wari ama hekta liyune , ei tage. Magi maramda khangdrabasu nangna magi maramda eibu nungaihanba ngamba wari ama lirabadi madu afaba wari ama hekta oiba yai.”

Prasanta gi echam chamba singnabadu ei echang thouna singnaba ngamdrabasu, karino amadi sagatlaga magi paokhum pige khanli. Adubu pukningsida karisu leite. Karino eina nupidugi maramda sagatkadouribasibo? Ayukta 4/5 raktagi tadana mahak pukhrisida eshing sokpa lak e. chahi kayamuk suridano khangde? Enkhatlaklibi nupimacha amani mahak. Enkhatlaklibi magi maramda eina yamna romantic oiba wari ama sagatlaga liruba matamda, maduna mahakpu penhanba ngamgadra? Natraga yamna tragic oiba wari ama liraga pakchagadra, ei haifam khangde.

“sene chado amta thaklaga hairak u ne. nang magi maramda eingonda wari ama tahangadouribra?” mahakna nokna nokna eibu yengna hairakpani. Ei Prasantagi magun chap chana khang e. mahak warida thoidokna thawai yaojaba meesakni. Prithibi gi afaoba warising ga sak khangnarabani. Eina echam chamna wari ama hek lisinlurabasu mahak na hekta hairak kani, ‘madudi thainagi manlaba warini, tamanduna taningdre?’ natraga hairakpasu yai, ‘anouba wari amtasu tahanlu keidoubage?’

Magi sigumba singnabasina eibu hek hek ngaohanli. Ngasidi ayuk ngantasida eibu chap chana changyeng ama tourabadouna toure. Eina magi singnabasi chap chaba paokhum ama piba ngamdragadi mana eibu kari oina khangadouriba?

PART-2

Mahakna makha tarak e, “khanduna yengu, nupi machasi lairaba nupa amagi macha oiraba, hingnabagi lanfamda choktharaba meesak ama oirabadi nang magi maramda inkhatlakpa gi nungsi nungon gi wari ama sagatpa ngamgadra? Magi manglan gi rajkumar aduna nupimachasidagi henna enak khunba achou asang gi imung oirabadi nang climax tu kadaida thamgani?”

Magi singnaba asi louduna eina paokhum amakhaktamak pidrabadi mana eibu karini khankhigani. Eisu magi paokhum pinaba sem saba hot nei.

“nupisina main character oiba nungsi wari ama haibasi fajagani ningde,” eina hai.

Mana engak ngakna hairak e, “karigi, karigino oiroidouribo?”

“nupi asi masak fajaramgani ningde, magi kuchu asi pande. Nungsi nungonda faoraba warising gi main character du mayamdagi top top pa sak chu henba thoidok hendokpa oinei. Majaibema Thoibi gi saktam du kanaga changdamnagani, Hellen, Juliet makhoina loinamak khwaidagi changkhonbi nupi ngakta oikhiba natra?”

Mahakna ngakna makha tarak e, “makhoiduna achou asang gi, nungai yaifaba awangba thak ki meeoising gi warini. Adubu nungsi nungon haibasidi inkhatlakpa meeoi khudingmakta pokpa pukning gi ehul ngaktani. Nupi macha asisu inkhatlakliba punsigi anouba mayol chonglakliba, magi su karigi nungsiba khangba thamoi ama leiramloidage? Echam chamna magi wari ama, meecham gi wari ama nangna eba ngamloidra?”

“adubu eidi mahak ki nungsinaba leiramgani ningde.”

Prasantana noklaga khumlak e, “ei nangonda magi nungsinaba leibra hangba natte. Supnagi magi maramda, mahakna main character oihanlalga nungsi nungongi oiba nungairaba wari ama eingonda tahanlu haibani. Wari haibasidi mafam khuding, meeoi khuding gi loina lei haibadaine. Nupisigisu wari amadi soidana leiramfam thoktra?” ekhang khanghoudana mahakna thongnaoda makhut thinladuna hairak e, “tu tu yengu, nang gi wari gi machak leitabado…, nupisigi sagoltongba rajkumar.”

Eisu magi waduda thongnaoda mityeng thamlui. Nahankheiga mannadaba maong amani. Karomdagino lakliba nupamachado? Thoidokna kuchu pandraba nupamacha ama motor cycle tongladuna nupidugi manakta leiribadu urui. Nupimachadu eshing sokpa karakpa hanlakpagi lambini. Mahak hektamak chatkhigadabagi maongni. Aduga nupaduna mahakpu khambagi maongni. Chatninglabasu mahak hektamak chatpa ngamdaduna leiri. Makhoi ani wari kharadi sannaramgani adubu kari wari no adudi khangde. Athappada touriba maongdukhaktani uribadi.

Prasantana noklaga hairak e, “eina haidra, nungsi nungon haisidi meepum khudingini. Masida naha ahan, awang anem leiba natte. Uredana masak thibi asigisu sagoltongba rajkumar amadi leiri.”

“wakhalna sagatpa wari khudingmak hekta oithokpadi natte. Makhoi ani nungsinaramgani haiba hekta ngambra? Nupa asina karigumba ama hanglamba oirambasu yai.” Eina magi wadu yaningdaba uttuna hai.

“nang gi anam kanbadu natte eina pambadi, eidi wari ama taba pammi. Nangi warigi technique kayadu sijinnaduna eingonda wari ama liyu. Yamna fajaba, yamna nungaiba wari ama taba pammi.” Prasantana eingonda onsinduna hairak e.

Ei ngaihak khanlaga khumj, “makhoi anigi warise oithokpa yagadaba leite. Makhoi anigi nungsinabada khurou thangadouribasi nupasigi mama mapani.”

“OH! Oh! Ayuk nganta asida kainabagi warido taba pamdre ei. Yamna nungaiba wari ama liyu hairaga. Bramhaputra torbansida satchabi nupi machasiga sagoltongba rajkumar sigagi nungsiba wari ama tahanlu keidoubage?”

“makhoi anigi warise kaynaba nattana panthung oiba yaba lambi amta leite bhai.”

“Oh! Wakhalse nangna amata enghanloidoure bhai, nungsiba wari amata tasi keidouge.” Prasantana eigi wado yaningdaba uttuna hairak e. “eidi makhoi anigi yamna nungsiba wari ama taba pammi. Tao ei makhoi anigi wari ama lige.”

Mahakna chadu thakpa loisinladuna cup tu table da thambaga khounao adu amuktang senghanlaga khonjeldu mayek senghanladuna wari liba hourak e, “eina ligadoueiba warisigi heroin se ehing sokpi nupisina oigadouribani…”

“yare houro, ei nang gi heroin du mitmangda ure. Nangna mabu loktak mapanda naitom pomjabi thoibi gum oihaninglabasu kaide. Burhmaputra torbansida mabusu thoidok hendokpi ama oina lirabasu kaide,: eina hai.

“majaibema Thoibigum, eigi heroin aside nungai yaifaba emung gi macha natte. Nangna uredana aada pukhri mapan asida leplibi nupi asini eigi wari gi heroin oigadouribase,” Prasantana hairak e.

“hoine meecham gi hanthaba thak ki emung gi macha masusing gi nungsi wari ado eisu taba pamlibani.”

“mahak lairaba cha yonba nupa amagi machanupini” Prasantana magi wari liba hourak e. eisu magi warida thawai yaosinduna tai.

“cha yonba nupadugi chagi dukandu lambi mapanda yamna pikna mee 2/3 famba yaba fal amatamak tharaga ayuk ngantadagi meihouduna famba hou e.”

Eina makha tasinli, “ayuk ngantadadi machanupina pukhridagi eshing sokpa chatli cha lonnaba, chak thongnaba amadi atei atei sijinnanaba…”

Mahakna nokladuna makha tarak e, “nangi warisina eigi warisida achouba mateng amadi oire marup. Nangna nungtigi uriba eshing sokpaduni, masina eigi warisigi houfam oigadouribani. Cha dukand gi warise nang gi warisidagi hougadouribani.”

Eina fagi oina makha tasinli, “nang gi wari gi houfam khangle. Aduda hero oigadouriba nupadugi warisida kadaidagi pusinlakadouribano, lirodana tarasi.”

Prasantana magi wari makha tarak e, “University gi hostel taba lambi mapandani makhoigi hotel na leribasi. Plastic amana nungsa khanba oina lambi mapanda khanthei. Madugi thangnabadana mapana cha lonba hoi e. machanupina cha thakpa lakpasing gi sem saba hotnei.”

“eikhoisu nongma hotelduda koirusi, cha thaklusi,” eina magi wari marak thatli.

“ngaihakta yetlakhinu, ei wari mapung fadri,” Prasantana makha tarak e, “nongmadi hostelda nouna leiraba MA nouna tamlabanupa amakhak ayuk walking chatluba hanlakpada hotelda cha thakpa changlak e.”

“nang gi motor cycle tongbadura?”

“amukta takho haibani, aahanba oina eshing sokpa karakpi nupimachadugi rashi leiba sakfamduda nupadu pungao ngaokhre. Kuchu murabasu nupimachado rasi leite kanana haigani. Manjunaraba fijolduna magi enkhatlakpagi fajaba pumbadi lotsinduna thamba ngamdre. Ahanba uba maktada thamoi thamoida nungsigi ethak hounakhre.”

“yam nungaiba waridi natte nang gise. Madudi ngaihakki apambani. Maduda kadaidagi nungsiba fangadage. Hindi film gi matoui nang gisidi.” Eina marak thatli.

“hoi masi cham chamna thokpa thoudokni,” mahakna hairak e, “echam chamba maraksida nupadugi thamoidadi asengba nungsibagi ehul amadi soidana faoramgani.”

“karamna nungsiba oigadouribano? Lairik tamdaba, lambigi chidaida chaorakpi nupi macha amagi fajaba sakna nupa adu ngaohanba natra?”

“oiba yai, adugi mathakta nungsibasidi hekta nungsirge haiduna nungsiba yabadi natte?” Prasantana makha tarak e, “makhadi kari oigadage nang haiba ngamgadra?”

Eina makha tarui, “kari oigadage, nupamachaduna nupidu yanaba themgani. Magi khudongchaba lounaba hotnarak kani. Konnadi mahak na nupidu hundoklamgani. Nupiduna samaj ki mamangda ekai firuk khumhougani. Mathada macha apikpa ama pamlaga lambida peisa niba koichat chatlakkani. Asi mangaidana masi nattaba kari polio ama fangadage.”

Prasantana nokladuna hairak e, “madusu oithokpa yai. Adubu asengba nungsiba haibasidi madu natte. Punna hingminnaba gi punna chaokhatminnabagi nungda chetlaba echel amadi puri. Eigi hero asidi mathouna faba mapukchel sengba meesakni. Mahak ti tamjanafamni. Adubu magi asonbadi nahak khanglabra?”

Magi tonganba wari ama lotuna leiribadu ei thiba fanglude. Adubu eina mangonda hanglui, “kadai nangna lidrabadi eina karamna khanglugani.”

“asuk thouna leiraba nupa asina mana nungsijariba nupi asida nongmatasu machin thokna fongdokpadi ngamde. Numit khuding cha thakpa lak e. lambida nupimachadubu thengnanaba ngai. Nupiduda wafam amatadi houdokpa ngamde. Wari khara khara sannarabasu magi thamoida faoriba wafamdudi mahak fongdokpa ngamde.”

“kari gi aduk nungsiraga fongdokpa ngamdribano? Kamaina polloi ama puraktouribano?”

Mahakna noklaga khumlak e, “eisu polloidugi wakhal khanlibani. Nupaduna maga thak mannadaba nupi macha amada hairuba matamda afaba fal fang gani ningde. Mahakpu karemnabani haiduna nupiduna thina nganglakpa yai, natraga thak mannaba kanagumba amagi asada mahak ki wadu yarktaba yai haina khanlamgani.”

Ei magi polloi gi wafamda kok sarak e. karigino mahakna hekta haiba ngamdriba? Masibu magi asemba warira natraga magi warira? Eina chadu loikhiba khanghooudre. Mahakna hairak e, “wari makhadu horel hanlakpaga tannarasi. Houjik class matam oire. Thengle loisinnaba touro.”

Makhut ta ahangba glass anidu puduna thokhre. Eina thongnaoda amuk ka yenglui. Ehang hanglaba pukhriduda kanasu eshing sokpa laklamdre.
..........................
Written By: Devchand